اغلب افراد بازاریابی را صرفا تبلیغات برای جذب مشتریان بیشتر می‌دانند، در صورتی که امروزه مفهوم بازاریابی توسعه یافته و کلیه قسمت‌های یک کسبوکار را شامل میشود، این پیچیدگی و ترکیب را آمیخته‌ی بازاریابی (Marketing Mix) می‌نامند، در این مقاله از همیار آی‌تی قصد داریم تا مفهوم آمیخته‌ی بازاریابی را بیشتر مورد بررسی قرار داده و با تمام ابعاد آن آشنا شویم.
آمیخته‌ی بازاریابی فرایندی است که در شناخت بهتر یک کسبوکار کمک شایانی به ما می‌کند، با این مدل از بازاریابی می‌توانید فعالیت خود را بهتر مدیریت کرده و سریع‌تر به هدف مورد نظر کسب‌و‌کارتان دست یابید.
آمیخته‌ی بازاریابی دقیقا چیست؟
بازاریابی کسبوکار شما صرفا دارای یک منظر نیست، در حقیقت، آمیخته‌ای از موضوعات گوناگون است و اگر در کنار هم مدیریت صحیحی داشته باشند باعث پیشرفت کسبوکار شما میشود، به همه‌ی این موضوعات در کنار هم، آمیزه بازاریابی یا آمیخته‌ی بازاریابی می‌گویند.
به‌طور کلی هر فعالیتی که در کسبوکار خود انجام می‌دهید، به نوعی با آمیخته‌ی بازاریابی در ارتباط است، فروش و خدمات پس از فروش محصولات، سیاست‌های قیمت‌گذاری، تبلیغات و…
تاریخچه‌ی ابداع آمیخته‌ی بازاریابی
در دهه ۶۰ میلادی ادموند مک کارتی پروفسور بازاریابی، مدیران کسب وکار را با مفهوم آمیزه بازاریابی آشنا کرد، او در ابتدا الگوریتمی را برای آن در نظر گرفت که از دید او شامل کلیه قسمت‌های بازاریابی یک کسبوکار بود:
- قیمت (Price)
- محصول (Product)
- محل توزیع (Place)
- ترویج (Promotion)
از آنجایی که همه این واژه‌ها با حرف P شروع می‌شوند، این الگوریتم، مدل ۴P نام گرفت، بعد از اینکه ۲۰ سال از ارائه‌ی مدل ۴P گذشت، بسیاری از نظریه‌پردازان بازاریابی متوجه شدند که این مدل چندان کامل نیست و برای کسب‌وکارهایی که به ارائه‌ی خدمات مشغولند کارایی زیادی ندارد، به عبارتی صرفا برای شرکت‌های فروش محصول کارآمد است، به همین خاطر سه P خدمات نیز به این مجموعه اضافه شد، این بخش‌ها عبارتند از:
- فرایند (Process)
- نیروی انسانی (People)
- شواهد عینی (Physical Evidence)
با افزودن این قسمت‌ها، نواقص مدل سنتی ۴P تا حدودی رفع شد و ۷P جایگزین ۴P شد، اگرچه داستان در اینجا به پایان نرسید و پس از مدتی سایر مدل‌ها از جمله ۸P، ۱۱P، ۱۳P و ۱۵P نیز روی کار آمدند.
در ابتدا مفاهیم مرتبط با مدل ۴P را بررسی کرده و سپس به سراغ تعاریف اضافه شده در مدل ۷P خواهیم رفت.
مدل ۴P در آمیخته‌ی بازاریابی چیست؟
در حقیقت به‌کارگیری مدل ۴P در کسبوکار، به معنای رساندن محصول خوب به مشتری در محل و زمان مورد نظر با قیمت مناسب است.
Product (محصول)
محصول یا خدماتی که به مشتری ارائه می‌دهیم، محصول صرفا یک کالای قابل لمس مانند دستگاه آبمیوه‌گیری نیست، بلکه می‌تواند شامل خدماتی همچون طراحی وبسایت باشد. اما این محصولات باید از چه خصوصیاتی بهره‌مند باشند؟
یک کسبوکار همواره باید سعی کند، محصولی با کیفیت به مشتریان خود ارائه کند، همچنین مواردی مانند، ماندگاری، بسته‌بندی محصول و… نیز از جمله مواردی هستند که می‌تواند در انتخاب شما تاثیرگذار باشد، پس از حل این موارد، می‌توانید به سراغ P دوم، یعنی قیمت‌گذاری بروید.
Price (قیمت)
قیمت در حقیقت میزان ارزش مادی است که مشتری می‌پذیرد برای کالا یا خدمات شما بپردازد، استراتژی‌های مختلفی برای قیمت‌گذاری محصولات وجود دارد، مواردی را مثل قیمت رقبا، کیفیت کالا یا خدمت، هزینه‌ی تولید، وضعیت بازار و… از جمله مواردی هستند که باید در قیمت‌گذاری‌های کسب‌و‌کارتان به آن‌ها توجه داشته باشید.
Place (محل توزیع)
حال نوبت آن است که برای پخش محصول در مکان‌های مناسب فکر کنیم.، اینکه چه روشی جهت ارائه محصول (کالا یا خدمات) شما مناسب است، به مدل کسبوکار و جامعه هدف شما وابسته است.
برای نمونه مایع دستشویی یکی از محصولات ضروری است که بازار هدف آن وسیع است، بنابراین شرکت تولید مایع دستشویی می‌تواند به صورت گسترده محصول خود را عرضه کند. برای عرضه محصول خود می‌تواند از طریق فروشگاه‌های اینترنتی، سوپرمارکت‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و… اقدام کند.
این موضوع در خصوص کسب‌و‌کارهای گوناگون متفاوت است، به عنوان مثال یک شرکت تولید خودروهای لوکس هیچگاه نمی‌تواند محصولات و خدمات خود را به این صورت پخش کند، بلکه لازم است تا این قسمت از کسبوکار توسط نمایندگی‌های پخش در سراسر دنیا انجام شود.
Promotion (ترویج)
اگر یک محصول عالی دارید، اما کسی از وجود آن اطلاع ندارد، عملا کسبوکار شما با شکست مواجه خواهد شد، برای موفق کسب‌و‌کارتان باید خدمات و محصولات خود را به سایرین معرفی کنید و از آن‌ها دعوت کنید تا از محصول شما استفاده کنند، در یک کلام شما باید محصولات خود را تبلیغ کنید، تبلیغ درست و اصولی محصول یکی از مهم‌ترین بخش‌های بازاریابی محسوب میشود.
بسیارخب با مدل ۴P آمیخته‌ی بازاریابی آشنایی لازم را پیدا کردیم. اگر همین ۴P را نیز در فعالیت خود در نظر بگیرید، بعد از مدتی نتیجه رضایت‌بخشی برای شما حاصل خواهد شد، اما بیاید به سراغ مدل ۷P در کسب و کار برویم:
مدل ۷P در بازاریابی!
در این مدل علاوه‌بر چهار قسمتی که در مدل ۴P بیان شد، از سه قسمت دیگر یعنی نیروی انسانی، فرایند و شواهد فیزیکی نیز صحبت میشود که در ادامه هر بخش را مفصل توضیح می‌دهیم.
People (نیروی انسانی)
انتخاب درست نیروی انسانی، عامل موفقیت کسبوکار شما خواهد بود، هرکسی که به هر نحوی در بخش‌هایی از کسبوکار شما درگیر میشود، به نوعی نیروی انسانی کسبوکار شما به حساب می‌آید، افرادی که در کارشان تخصص دارند، به‌خوبی قادر به انجام کار تیمی بوده و انتقاد پذیرند، این افراد می‌توانند یک موفقیت شیرین را برای کسبوکار شما رقم بزنند.
Process (فرایند)
فرایند یعنی مسیری که محصولات از اول تا رسیدن به دست مشتری پشت سر می‌گذارند. به عبارتی، پروسه همان سفر مشتری است و هر اندازه این سفر آسان‌تر باشد، تجربه کاربری بهتری برای کاربر فراهم میشود.
Physical Evidence (شواهد فیزیکی)
مکان کسبوکار، طراحی داخلی شرکت، ظاهر کارکنان، نمای وبسایت، تصاویر و فونت‌هایی استفاده شده در سایت و در مجموع مکانی که در آن کار می‌کنیم، همه به گونه‌ای شواهد فیزیکی برند ما به شمار می‌آیند.
در رابطه با یک فروشگاه آنلاین نیز وضع به همین صورت است، وقتی سایتی باز می‌کنیم که ظاهر شیکی ندارد و تصاویر و فونت‌های نامناسبی در آن استفاده شده به سرعت آن وبسایت را می‌بندیم!
شما چه تجربه‌ای در مورد آمیخته‌ی بازاریابی و عوامل موثر در آن دارید؟ دیدگاه‌ها و تجربیات خود را با ما و سایر کاربران همیار آی‌تی به اشتراک بگذارید.