اگر در حوزه کریپتوکارنسی کار می‌کنید یا به تازگی وارد حوزه ارز دیجیتال شده‌اید، احتمالا کلمه وایت پیپر(White paper) به گوشتان خورده است. اما وایت پیپر، سپیدنامه یا مقاله سفید، چیست و در حوزه ارز دیجیتال چه کاربردی دارد؟ ب طور کلی وایت پیپر در حوزه کریپتو به تصمیم گیری درباره یک ارز دیجیتال کمک می‌کند. اگر تازه با کلمه وایت پیپر آشنا شده‌اید یا قصد شروع فعالیت در حوزه کریپتو را دارید برای درک بهتر این مفهوم و آشنایی بیشتر، این مقاله را از دست ندهید.
وایت پیپر (White paper) چیست؟
عبارت وایت پیپر شاید به زبان فارسی عجیب به نظر برسد، اما باید بدانید وایت پیپر نه تنها در حوزه کریپتو بلکه از قبل در بازار‌های مالی و حتی بین دولت‌ها استفاده می‌شده است. وایت پیپر به سندی گفته می‌شود که دارای اطلاعات مفیدی برای کسب و کار‌ها است و هدف آن شرح یک پروژه یا مشکل و اطلاعاتی است که به خواننده در تصمیم‌گیری و یا انتخاب یک محصول کمک می‌کند.
درواقع وایت پیپر شرح می‌دهد یک پروژه چگونه می‌خواهد یک مشکل را حل کند. با کمک وایت پیپر، خریدار می‌تواند بهترین محول یا بهترین راه دستیابی به محصول و خدمات را انتخاب کند. همچنین می‌توان گفت وایت پیپر در حوزه مالی شباهت زیادی به بازاریابی دارد!
وایت پیپر در حوزه کریپتوکارنسی چیست؟
خواندیم وایت پیپر نوعی سند حاوی شرح یک پروژه برای راهنمایی خریدار است؛ اما وایت پیپر در حوزه ارز دیجیتال نیز سند یا مقاله‌ای است که درباره یک پروژه غیرمتمرکز توضیحی جامع می‌دهد. وایت پیپر نوعی معرفی نامه یک پروژه، ارز دیجیتال یا شبکه مبتنی بر بلاکچین، است. هنگامی که با یک ارز دیجیتال سر و کار داریم یا ارزی تازه ارائه شده است، اولین گام برای تحلیل آن، خواندن وایت پیپر است. هدف از ارائه این سند معرفی برنامه‌های آینده و نقشه یک ارز دیجیتال است؛ درواقع توضیحی است درباره محصول، برنامه‌هایش، مشکلی که حل می‌کند، فناوری پشت آن و توضیحاتی درباره تیم ارائه دهنده و توکن دیجیتال ارائه می‌شود.
چند نمونه وایت پیپر در حوزه کریپتوکارنسی
معروف‌ترین و اولین وایت پیپر در حوزه ارز دیجیتال مربوط به بیت کوین است. اما از بیت کوین گرفتهICO (ارزه‌های اولیه) هر کدام وایت پیپر خود را ارائه می‌دهند. این اتفاق پس از ارائه عمومی وایت پیپر بیت کوین افتاد و پروژه‌های دیگر تصمیم گرفتند وایت پیپر خود را به صورت عمومی منتشر کنند. در ادامه با وایت پیپر بیت کوین و اوریون آشنا می‌شویم.
وایت پیپر بیت کوین
سندی که در سال ۲۰۰۸ توسط ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت کوین، از طریق ایمیل ارائه شد. این وایت پیپر تحت لیسانس عمومی MIT در سال ۲۰۰۸ برای یادگیری، به اشتراک گذاری و لذت بردن از آن منتشر شد. راهکار اصلی که در آن ارائه شد، جلوگیری از دوباره خرج کردن بود. درعنوان وایت پیپر بیت کوین ذکر شده است (بیت کوین سیستم پرداخت الکترونیک همتا به همتا است.)
ساتوشی ناکاموتو گفته است: “من روی یک سیستم الکترونیکی جدیدی کار کرده‌ام که کاملا همتا به همتا است و نیاز به اعتماد به شخص سومی ندارد.”
وایت پیپر اتریوم
اتریوم یکی از ارز دیجیتال‌های موفق است که وایت پیپر آن اولیت بار در سال ۲۰۱۵ قبل از آغاز پروژه توسط ویتالیک بوتریک ارائه شد. وایت پیپر اتریوم درباره نسل بعدی برنامه‌های کاربردی غیر متمرکز و قرارداد هوشمند گفته است. اما با توجه به این که اتریوم دائما درحال توسعه و پیشرفت است، اسناد دیگری مانند کتاب یاس بنفش ویتالیک بوترین، توسعه دهنده اتریوم، علاوه بر وایت پیپر آن ارائه شده است.
همه کوین‌های دیجیتال وایت پیپر دارند؟
گفته شد پس از انتشار وایت پیپر بیت کوین در سال ۲۰۰۸ اکثر پروژه‌های کوین دیجیتال تصمیم گرفتند تا وایت پیپر خود را عرضه عمومی کنند. توجه داشته باشید قانون خاصی برای انتشار وایت پیپر توسط پروژه وجود ندارد اما این تفکر وجود دارد که پروژه‌هایی با وایت پیپر اعتبار بیشتری دارند. بنابراین اعتماد به کوین و توکن‌هایی که وایت پیپر خود را به صورت عمومی منتشر می‌کنند، بهتر است.
ویژگی وایت پیپر (White paper) چیست؟
وایت پیپر‌ها می‌توانند به هر شکلی باشد و استاندارد خاصی برای آن‌ها وجود ندارد. اما وایت پیپر نیز مانند اکثر مقالات برای این که معتبر باشند، باید دارای ویژگی‌هایی باشد. برخی از ویژگی‌ها را از نظر لیندسی کولویچ در ادامه شرح خواهیم داد.
قالب سند:
برای این کار وایت پیپر معتبر باشد باید در قالب PDF و عمودی منتشر شود. زیرا در چنین فرمتی دسترسی و مطالعه آن راحت‌تر خواهد بود.
صفحات مقاله:
مقاله یا سند وایت پیپر معمولا نباید کمتر از شش صفحه باشد و اگر مقاله دارای جزئیات فراوان است می‌تواند تا پنجاه صفحه باشد. همچنین مقاله برای اعتبار باید دارای تصاویر، نمودار و منابع معتبر باشد.
ساختار مقاله:
ساختار مقالات وایت پیپر مانند اکثر مقالات برای اعتبار باید دارای عنوان، فهرست مطالب، چکیده یا خلاصه کوتاه، مقدمه، چند صفحه توضیحاتی درباره مشکل و راه حل، جزئیات فنی، معرفی توکن پروژه، تیم توسعه دهنده و در نهایت دارای راه حل و نتیجه گیری باشد.
سطح سند:
وایت پیپر معمولا در حدی ساده نیست که مخاطب با یکبار مطالعه، تمام جزئیات آن را متوجه شود و تمام اطلاعات را استخراج کند. همچنین وایت پیپر باید دارای نوشتاری روان و حرفه‌ای باشد و دقیق و حرفه‌ای طراحی شود. همچنین وایت پیپر بهتر است به سبک آموزشی و برای بالا بردن سطح علم و آگاهی مخاطب نوشته شود. همچنین سند باید بر اساس واقعیت باشد تا مخاطب بتواند تصمیم درست درباره آن بگیرد.
ساختار وایت پیپر چگونه است؟
پیش از این توضیح کوتاهی درباره ساختار مقاله سفید داده شد اکنون به بررسی دقیق اجزای آن می‌پردازیم.
چکیده
در این بخش یک دید کوتاه و کلی از پروژه ارائه می‌شود و باید مخاطب را برای خواندن ادامه مقاله ترغیب کند.
مقدمه
مقدمه معمولا موارد پایه مانند ماهیت بلاکچین، مزایای ارز و بازاری که قرار است آن ارز ارائه شود، را شامل می‌شود.
توضیحات مشکل
ابتدا مشکل تعریف می‌شود و چالش‌های موجود در حوزه کریپتو مورد بررسی قرار می‌گیرد. و تیم توسعه دهنده دلایل خود را برای این که چنین مشکلی وجود دارد شرح می‌دهند.
راه حل
پس از ارائه مشکل، توسعه دهنده راهکار خود را برای رفع مشکل ارائه می‌دهد تا توجه و اعتماد مخاطب را جلب کند.
توضیح محصول
در این توسعه دهندگان توضیح می‌دهند این پروژه دقیقا چه کاری انجام می‌دهد، عملکرد آن چگونه است و چگونه مشکل را حل می‌کند. البته بخش توضیح محصول و راه حل گاهی همراه هم توضیح داده می‌شوند.
جزئیات فنی
توسعه دهنده در این بخش توضیح دقیق و فنی درباره شیوه ارائه و توسعه محصول و… می‌دهد. در این بخش جزئیات فنی محصول و توکن آن، شرح داده می‌شود
توکن دیجیتال
در این بخش توکن دیجیتال اختصاصی پروژه به طور کامل شرح داده می‌شود. همچنین در این بخش پی خواهید برد که توکن یا کوین دیجیتال، چه عملکردی خواهد داشت و وجود آن چه نفعی برای کاربران پروژه خواهد داشت.
تیم توسعه دهنده
در این قسمت توسعه دهندگان ارشد و بنیان گذاران آن معرفی می‌شوند. در این قسمت می‌توانید سوابق هر یک از توسعه دهندگان و نقش آن‌ها در پروژه را بیایید و تصمیم بهتری درباره آن ارز بگیرید.
جزئیات عرضه عمومی
اگر وایت پیپر در راستای فروش توکن نوشته شده باشد، اطلاعات مربوط به عرضه عمومی آن بیان خواهد شد. مواردی چون زمان راه‌اندازی و عرضه محصول، طرح‌های تشویقی، افراد واجد شرایط برای سرمایه‌گذاری بر روی محصول و نقشه آینده پروژه، همه در این بخش بیان می‌شوند.
نتیجه‌گیری
بخش آخر هر مقاله سفید نتیجه‌گیری و جنع بندی است که در آن خلاصه‌ای از نکات اصلی ذکر می‌شود و اگر ارز دیجیتال نزدیک ارائه عمومی باشد، در قسمت آخر این موضوع یادآوری می‌شود.
چرا باید وایت پیپر‌ها را مطالعه کرد؟
پیش از این با ویژگی‌های وایت پیپر آشنا شدیم؛ اما چرا باید آن را مطالعه کرد؟ مهم‌ترین کاربرد وایت پیپر اصلاعات درون آن است و از طریق مطالعه آن می‌شود به هدف پروژه و تعهد تیم توسعه دهنده به کار آشنا شد. در واقع با مطالعه وایت پیپر به خصوص ارز‌هایی که در مرحله اول ارائه هستند می‌توان متوجه میزان ممکن و عملی بودن پروژه در دنیای واقعی شد. همچنین یا مطالعه وایت پیپر یک ارز می‌توان متوجه شد آن برای کلاهبرداری و استفاده کوتاه مدت توسعه دهندگان ارائه شده یا اهداف بزرگتری پشت آن است! همچنین در خصوص ارز‌هایی که در مرحله ICO هستند می‌توان به زمان ارائه و سابقه توسعه دهندگان پی برد. علاوه بر این موارد وایت پیپر‌ها منابعی از اطلاعات، مشکلات حوزه کریپتو و راه حل‌هایی برای آن‌ها است؛ بنابراین مطالعه آن‌ها به افزایش دانش عمومی نیز کمک خواهد کرد.
چگونه به وایت پیپر‌ها دسترسی پیدا کنیم؟
اکنون که با وایت پیپر و ضرورت مطالعه آن آشنا شدید. شاید بخواهید سند سفید ارز‌های مختلف را بیابید و مطالعه کنید. در حال حاضر بهترین راه برای دستیابی به وایت پیپر‌ها، مراجعه به وب‌سایت اختصاصی پروژه‌ها است. به سادگی می‌توانید نام پروژه مورد نظر را در گوگل جستجو کنید و وارد سایت مربوطه شوید، مقاله سفید را که معمولا به صورت پی‌دی‌اف است، دانلود و مطالعه کنید. همچنین وایت پیپر ارز‌های معروف مانند بیت کوین معمولا به صورت ترجمه شده در سایت‌های مختلف در دسترس هستند.
کلام آخر
گفته شد وایت پیپر پیش از ارز‌های دیجیتال در حوزه‌های مالی استفاده داشته اما اولین وایت پیپر در حوزه کریپتو مربوط به بیت کوین است. همچنین ویژگی‌ها و ساختار وایت پیپر‌ها را شرح دادیم تا اعتبار هر سند را با این شاخص‌ها بررسی کنید. اما توجه داشته باشید برای ورود به صنعت کریپتوکارنسی، آشنایی با وایت پیپر یا حتی مطالعه آن کافی نیست و برای سرمایه گذاری علاوه بر آشنایی با حوزه‌های مختلف و تحلیل‌های دیگر نیز نیاز دارید! امیدواریم مطالعه این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد. نظرات شما به بهبود کار ما کمک خواهد کرد.