کارآفرینی (Entrepreneurship) لغتی نسبتاً کهن است که ریشه‌ی آن به گنجینه‌ی لغات فرانسوی برمی‌گردد، معمولا در ادبیات امروزی به فردی که تجارت و کسب‌وکار خود را شروع کرده، کارآفرین گفته می‌شود. اگرچه واژه‌ی کارآفرین و معنای کارآفرینی ساده و قابل درک است، اما کماکان تعریف دقیقی از شخص کارآفرین و اصطلاح کارآفرینی که مورد تایید همگان باشد ثبت نشده است.
در عصر حال با توجه به اینکه کارآفرینی و کسب درآمد در منزل باعث توسعه و ارتقای اقتصاد سرزمین‌های مختلف شده، ایجاد کسب‌وکار بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. در حقیقت، گسترش صنعت، پیشرفت محلی و اشتغال‌زایی، همه و همه به پیشرفت کارآفرینی بستگی دارد.
در واقع، اینکه کارآفرینی را یک دانش به شمار آوریم و اینکه برخی در دانشگاه‌ها در زمینه‌ی کارآفرینی تخصص داشته باشند و یا اینکه افرادی بخواهند بین مسیر کارمندی و کارآفرینی یک مسیر را طی کنند، یک موضوع نسبتاً تازه و متعلق به یک نسل اخیر است. در این مقاله از همیار آی‌تی به این سوال پاسخ می‌دهیم که کارآفرینی چیست و یک کارآفرین موفق چه ویژگی‌هایی دارد، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
کارآفرینی چیست؟
کارآفرینی به‌عنوان یک پروسه‌ی پر از ریسک است که بر خلاقیت، قدرت و علاقه‌ی کارآفرین متکی است و موجب پیشرفت کارآفرین و جامعه می‌شود. قاعدتا از آنجایی‌که کارآفرینی همراه با ریسکهای متعددی است، نباید توقع داشت با گام برداشتن در این راه، همه‌چیز به خوبی و به بهترین نحو ممکن انجام شود، در واقع کارآفرینی به معنی غنیمت شمردن و بهره‌برداری از علاقمندی‌ها و فرصت‌هاست.
به نقل از ویکی‌پدیا، کارآفرینی به فرایند خلق ارزش جدید (مادی یا معنوی) از طریق یک تلاش متعهدانه با در نظر گرفتن ریسکهای ناشی از آن اطلاق می‌شود.
همچنین با شنیدن لغت کارآفرین، ما قصد داریم آن را به شخصی که سرمایه‌گذاری‌های خود را آغاز کرده است، نسبت دهیم. در واقع تعریف رسمی کارآفرینی، پروسه آغاز یک تجارت یا سازمان برای رسیدن به سود یا فراهم کردن نیازهای اجتماعی است. ما از این اصطلاح برای سود یا احتیاجات اجتماعی استفاده کردیم تا کارآفرینی تجاری را از کارآفرینی اجتماعی و خیریه تفکیک نماییم.
مهم‌ترین ویژگی‌های کارآفرینی چیست؟
کارآفرینی پروسه‌ای است که یک کارآفرین به‌عنوان فردی که همواره به دنبال ایده‌های جدید است، به آن‌ها متوسل می‌شود تا با پذیرفتن ریسک و شک‌های ذاتی موجود در هر کار جدید، از آن ایده‌ها، زمینه‌های تازه‌ای برای پیشرفت خلق نماید.
- کارآفرینی زاده‌ی خلاقیت است.
- کارآفرینی به میزان سودآوری بستگی دارد.
- کارآفرینی یک کار اقتصادی و پویا محسوب می‌شود.
- لازمه‌ی کارآفرینی پذیرفتن ریسک و توان تحمل شکست است.
در حقیقت تعاریف کارآفرینی بسیارند و هر کدام بر جنبه‌ای از پروسه‌ی کارآفرینی و خصوصیات فرد کارآفرین تأکید می‌کنند، در ادامه بهتر و کامل‌تر با تاریخچه‌ی کارآفرینی، معنی آن و ویژگی‌های شخص کارآفرین آشنا می‌شویم.
تاریخچه‌ی کارآفرینی
واژه‌ی کارآفرین نزدیک به ۴۰۰ سال است که قدمت دارد و نخستین افرادی که کلمه‌ی کارآفرین و معنای کارآفرینی را در نظرها آوردند، افراد فعال در حوزه اقتصاد همچون ریچارد کانتیلون و آدام اسمیت بودند. این افراد واژه‌ی کارآفرین را در قرن‌های ۱۷ و ۱۸ میلادی مورد توجه قرار دادند.
نخستین بار در سال ۱۷۲۳ میلادی برای توصیف شخصی که با پذیرفتن ریسک اقتصادی و با امید به بهره‌وری، یک کسب‌وکار را برپا و اداره می‌کند، واژه کارآفرینی خلق و نسبت داده شد.
اگرچه که نزدیک به ۴۰۰ سال است که تعدادی کارآفرین روی کار آمده‌اند، اما کارآفرینی به صورتی که ما درک می‌کنیم (و در گرایش‌هایی مانند مدیریت کارآفرینی به آن توجه می‌شود) صرفا نزدیک به یک قرن است که رایج شده، بنابراین می‌توان گفت پیشینه‌ی کارآفرینی در یک قرن پیش ریشه دارد.
معمول است که در هر کاری، برخی از افراد باتجربه‌ی آن حوزه را به عنوان پدر یا مادر آن کسب‌وکار اعلام می‌کنند، ژوزف شومپیتر نیز پدر کارآفرینی است. او در دهه ۳۰ و ۴۰ میلادی تحقیقات وسیعی در حوزه کارآفرینی انجام داد و موضوعات بسیاری در این زمینه منتشر نمود، ژوزف ۵ روش خلاقیت را در نظر داشت:
- معرفی و ارائه یک محصول جدید
- استفاده از یک روش جدید به منظور تولید یک کالای قدیمی
- فراهم کردن یک بازار تازه برای یک کالای موجود
- ابداع و استفاده از یک منبع جدید به منظور تهیه مواد اولیه
- ارائه یک ساختار تازه برای یک صنعت موجود
او مفهوم کارآفرینی را گسترده‌تر از مفهوم بهره‌مندی از شانس و فرصت‌پروری تصور می‌کرد و به رابطه‌ی میان کارآفرینی و خلاقیت توجه خاصی داشت.
مراحل کارآفرینی
کارآفرینی هم مثل هر فعالیت هدفمند دیگری به طی کردن پروسه‌ی خاصی نیاز دارد که این پروسه را به‌طور مختصر می‌توان به صورت زیر شرح داد:
شناسایی و استفاده از یک فرصت
در قدم اول، کارآفرین با نوآوری و ذهن بازی که در برابر پیشنهادات و پویش‌های تازه دارد فرصتی را شناسایی کرده و بازار موجود برای آن را در ذهن خود می بیند. در حقیقت، کارآفرین در این گام به دنبال نیازها، احتیاجات خود، معضل و مسائلی است که تا به امروز به نحو مناسبی برآورده یا برطرف نشده‌اند.
مشخص کردن یک چشم‌انداز
کارآفرین در این گام با هدف یافتن شیوه‌های جدید و خلاقانه برای حل مشکل یا برطرف کردن نیاز موجود، با استفاده از تجربه‌های قبلی و ابتکار خود، ایده‌های جدیدی ارائه می‌دهد. آنگاه از بین کلیه‌ی پیشنهاداتی که ارائه می‌شوند، اجرایی و پرسودترین مورد درقالب بهترین پیشنهاد برگزیده می‌شود. در اینجا شانس‌ها و شرایط گوناگون مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و اعتبار کالا یا خدمات مورد نظر، ریسک و محیط رقابت موجود تجزیه و تحلیل می‌شود. در آخر، یک چشم‌انداز کلی برای عملی کردن پیشنهاد مورد نظر صورت می‌گیرد.
راضی کردن دیگران
کارآفرین در این گام به کمک یک برنامه‌ی کسب‌وکار سعی دارد تا نظر اشخاص حقیقی و حقوقی مناسب مانند سرمایه‌گذاران، شرکای قدرتمند و موسسه‌های مالی و اعتباری را جلب نماید. در آخر نیز، یک تیم مقدماتی از کسانی که قدرت تبدیل چشم‌انداز به حقیقت را دارند، ایجاد می‌شود.
فراهم کردن منابع لازم
در این گام از کارآفرینی، منابع لازم مانند منابع مالی، عملیاتی، نیروی انسانی و داده‌های موردنیاز تهیه و یکپارچه می‌شوند.
اجرا کردن ایده
بعد از آماده و یکپارچه شدن منابع لازم، باید ایده‌ها را عملی کرده و کسب‌وکار را راه‌اندازی نمود. قاعدتا برای اجرای موفقیت‌آمیز ایده‌ها باید ذوق و هیجان پیگیری آن‌ها را داشته باشید.
اعمال تغییرات لازم و تطبیق با خواسته بازار
کنترل، تغییر و تطبیق با وضعیت بازار ازقبیل الزامات انکارناپذیر کارآفرینی محسوب می‌شود. اعمال تغییرات به وجود منابع مالی و انعطاف‌پذیری قوای انسانی نیاز دارد و باید آن را پیش از اجرای ایده در نظر داشته باشیم.
کارآفرین کیست؟
از نظر ژوزف شومپیتر کارآفرینان افرادی هستند که باعث روی پا ماندن اقتصاد و سازمان‌ها می شوند، یک کارآفرین شخصی است که یک نوع تجارت را گسترش می‌دهد، تجهیزات فیزیکی و نیروی انسانی مورد نیاز برای آغاز یک سرمایه‌گذاری و کسب‌وکار جدید را مهیا می‌کند، آن را به مرحله اجرا می‌رساند و نسبت به موفقیت یا شکست آن تعهد دارد.
به تعهد در مقابل موفقیت یا شکست دقت کنید چراکه کارآفرین از مدیر حرفه‌ای برجسته‌تر است؛ به عبارتی کارآفرین یا از منابع و پس‌انداز خود سرمایه‌گذاری می‌کند یا از منابع خارجی این سرمایه را تهیه می‌کند و بنابراین در صورت شکست یا موفقیت تنها خودش مسئولیت دارد اما مدیر یک کسب‌وکار، وظیفه خود را در قبال پولی که دریافت می‌کند انجام می‌دهد و درصورت شکست، ضرری را متحمل نمی‌شود همانطور که در صورت موفقیت پاداش بیشتر از دستمزد نصیبش نمی‌شود، در واقع یک کارآفرین علاوه بر ایجاد شرکت جدید، مخاطره پذیر و خلاق است اما یک مدیر حرفه‌ای صرفا اجراکننده می‌باشد.
کارآفرینان موفق چه ویژگی‌هایی دارند؟
کارآفرینان کسانی هستند که بذر توسعه صنعتی را پخش می کنند و باعث می‌شوند مردم اشتغال، درآمدزایی، استانداردهای عالی برای زندگی و رشد اقتصادی کشور را حس کنند.
- ابتکار عمل
- اشتغال‌زایی
- ایجاد دارایی
- ارزش آفرینی
- پیش بینی آینده
- هدایت و رهبری
- قدرت نابودی خلاقانه
- پیشرو و خطرپذیر بودن
- قدرت ریسک و تحمل شکست
در چنین وضعیتی، آیا فکر می‌کنید که به اندازه و کافی با کارآفرینی آشنا هستید؟ آیا از همه مزایا و امتیازات کارآفرینی و پارامترهایی که آن را متاثر می کند، اطلاع دارید؟ در ادامه به شرح برخی از ویژگی‌های کارآفرین موفق که به توضیح بیشتر نیاز دارند، می پردازیم.
ابتکار عمل
کارآفرین باید بتواند یک ایده یا یک مفهوم بالقوه‌ی تازه که توانایی موفقیت در بازار امروز را دارد، ارائه دهد. دقت کنید که سرمایه‌گذاران غالبا تمایل دارند که در ایده‌ها و کسب‌وکارهایی سرمایه‌گذاری کنند که فکر می‌کنند راندمان خوبی برای سرمایه‌گذاری دارند و به همین خاطر کارآفرین به یک ایده واقعاً نو برای سرمایه‌گذاری جدید احتیاج دارد.
هدایت و رهبری
کارآفرین به دلیل ایجاد یک سازمان یا سرمایه‌گذاری از نو و ارتباط با پرسنل و نیز اطمینان دادن به سرمایه گذاران از موفقیت در این راه، باید مهارت‌های رهبری سازمانی و مدیریتی ویژه‌ای داشته باشد.
پیش‌بینی آینده
شخصی با خصوصیت آینده‌نگری جوانب و اتفاقاتی که در آینده ممکن است رخ دهد را در نظر می‌گیرد و سپس در این راه قدم می‌گذارد، زیرا مهم است که کارآفرین، به سرمایه‌گذاران جهت سرمایه‌گذاری در این راه انگیزه داده و آن‌ها را هدایت کند.
قدرت نابودی خلاقانه
جایگزینی کالا و گروه‌های ضعیف‌تر با کالاها و گروه‌های کارآمدتر و خلاق‌تر که آن را نابودی خلاقانه می‌نامند، در واقع این ویژگیِ ماندگاریِ بهترین‌ها در بازار است. در اصطلاح افرادی که دارای ایده تغییر و حرفه‌ها و خصوصیاتی برای موفقیت هستند، مطمئن می‌شوند که کالاها، برند‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایشان، سهم بازار شرکت‌های موجود که ناکارآمد هستند، به خود اختصاص داده است.
انواع کارآفرینی
کارآفرینی براساس شاخص‌ها و ملاک‌های گوناگونی دسته‌بندی می‌شود. یکی از معمول‌ترین و کامل‌ترین انواع کارآفرینی و طبقه بندی آن ها براساس زیر است:
کارآفرینی در فعالیت‌های کوچک
در عصر حال اکثر کارآفرینان و ایده‌ها را می‌توان در مجموعه کسب‌وکارهای کوچک قرار داد. برای مثال، ۶ میلیون کسب‌وکار ریز در کشور آمریکا وجود دارد که حدود ۹۹ درصد همه شرکت‌های فعال در این کارآفرینی کشور آمریکا بوده و ۵۰ درصد از کارکنان مشاغل غیردولتی در این کسب‌وکارها به کار فعالیت دارند.
کسب‌وکارهای کوچک برای مثال آرایشگاه‌ها، مشاوران و فروشگاه‌های آنلاین محسوب می‌شوند. کسب‌وکارهای کوچک غالبا از اشخاص محلی یا اعضای خانواده خود استفاده می‌کنند و اکثر آن‌ها به سود چندانی نمی‌رسند. تصور آن‌ها از موفقیت، داشتن یک درآمد معمولی است. به دلیل اینکه این کسب‌وکارها قادر نیستند توجه سرمایه‌گذاران را به سمت خود جلب کنند بنابراین به سرمایه آشنایان و خانواده یا وام‌های بانکی تکیه می‌کنند.
کارآفرینی مقیاس‌پذیر
در استارتاپ‌های مقیاس‌پذیر (Scalable) یا توسعه پذیر، کارآفرین از همان ابتدا مطمئن است که چشم‌اندازش قادر است جهان را متحول کند و بنابراین بر روی پیشرفت و گسترش کسب‌وکار تمرکز دارد. این مدل از کارآفرینی باعث جلب توجه سرمایه‌گذاران می‌شود. این نوع کارآفرینی‌ها غالباً در قطب‌های خلاق دنیا مانند نیویورک صورت می‌گیرند و میزان آن‌ها زیاد نیست، اما به دلیل ظرفیت و راندمان بالایی که دارند بیشترین سرمایه و توجه را به طرف خود جذب می‌کنند.
کارآفرینی در مجموعه‌های عظیم
میزان عمر و ماندگاری مجموعه‌های بزرگ بی‌نهایت نیست؛ در واقع پیشرفت آن‌ها به خلاقیت مستمر و ارائه محصولات نوین و تولیدات فعلی وابسته است. عوض شدن سلیقه‌ها، پیشرفت تکنولوژی و مقررات، روی کار آمدن رقبای جدید و موارد مشابه می‌تواند به این مجموعه‌ها فشار وارد کند و آن‌ها را وادار به عرضه محصولات کاملاً جدید در بازارهای جدید کند.
در این زمینه، مجموعه‌های بزرگ در پیش‌خرید شرکت‌های نوآور و خلاق می‌روند یا اینکه خود برای تولید محصول تحول‌آفرین دست به کار می‌شوند که به این امر، کارآفرینی درون‌سازمانی گفته می‌شود.
کارآفرینی اجتماعی
افرادی که در این راستا دست به کارآفرینی می‌زنند اشخاصی خلاق هستند که هدفشان ایجاد محصولات و خدماتی است که باعث برطرف کردن نیازها و مشکلات اجتماعی می‌شود در صورتی که استارتاپ‌های توسعه پذیر، روی تبدیل کردن جهان به محل بهتری برای زندگی تمرکز دارند.
کارآفرینی آنلاین و اینترنتی
امروزه سایه‌ی دنیای مجازی بر همه جوانب زندگی بشر حس می‌شود و قاعدتا کارآفرینی نیز از این دنیای اینترنت بی‌بهره نمانده، در حقیقت، ظرفیت اینترنت برای کارآفرینی به حدی زیاد است که نوع تقریبا جدیدی از کارآفرینی ایجاد شده است.
در کارآفرینی آنلاین با کمک ابزارهای آنلاین سئو مانند گوگل آنالیتیکس فعالیت خود را ارزیابی کرده و مطلع می‌شوید که به کدام سو می‌روید، مسئله‌ای که در کسب‌وکارهای سنتی انجام نمی‌شود و به آسانی ممکن نیست.
با توجه به موضوعاتی در این مقاله ذکر شد و با مطالعه و دریافت آگاهی بیشتر، در کنار علاقه و باوری که به خود و کسب‌وکار خود دارید، در آخر می‌توانید حاصل زحمات‌تان را دریافت کنید. حتی اگر در این مسیر شکست بخورید یک درس تازه می‌گیرید که از آن می‌توانید برای احداث پلی به سوی موفقیت استفاده کنید.
فراموش نکنید کارآفرین موفق فردی است که یک مدل تجارت را پیاده‌سازی و سپس به موفقیت می‌رسانند، کارآفرینان افرادی بزرگ و ریسک‌پذیری هستند که غالبا علاقمند به تاثیرگذاری و برطرف کردن مسائل اطراف خود هستند.