مهارت‌های نرم (Soft Skills) چه هستند و چرا باید آن‌ها را یاد بگیریم؟

حتما شما هم افرادی را دیده‌اید که در کار خود بسیار ماهر هستند و تقریبا خبره تمام اموراتی هستند که حول محورتخصص آن‌ها اتفاق می‌افتد. اما از طرفی افراد زیادی حاضر به کار کردن با آن‌ها نیستند! به نظر شما علت این موضوع چیست؟ آیا واقعا در محل کار به چیز دیگری غیر از مهارت و تخصص نرم‌افزاری نیاز دارید؟ آیا نکته‌ای وجود دارد که باید یک شخص ماهر در کنار تخصص شغلی خود درباره آن اطلاعات داشته باشد؟ دسته‌ای از مهارت ها به عنوان مهارت‌های نرم (Soft Skills) وجود دارند که باعث می‌شوند اشخاص ماهر از اشخاص ماهرتر تفکیک شوند.

مهارت‌های نرم مهارت‌های غیر فنی‌ای هستند که به نحوه کار شما مربوط می‌شوند. این مهارت‌ها به صورت کلی شامل نحوه تعامل شما با همکاران، نحوه حل مشکلات و نحوه مدیریت کارتان می‌شوند. در واقع هر چه یک نفر دارای مهارت‌های نرم قوی‌تری باید از سمت دیگر در چگونگی حل مشکلات در محل کار و کارهای تیمی قوی‌تر عمل می‌کند؛ در ادامه به تعریف مهارت‌های نرم (Soft Skills) و بررسی انواع مهارت‌های نرمی که بسیار کارآمد هستند خواهیم پرداخت.

مهارت‌های نرم (Soft Skills) چیست؟

مهارت‌های نرم به نحوه کار شما مربوط می شود. مهارت‌های نرم شامل مهارت‌های بین فردی (یا مهارت تعامل با افراد)، مهارت‌های ارتباطی، مهارت‌های گوش دادن، مدیریت زمان، و همدلی و غیره است. این مهارت‌ها از جمله مهارت‌هایی هستند که کارفرمایان در کاندیداهایی که استخدام می‌کنند به دنبال آن هستند، زیرا مهارت‌های نرم تقریباً برای هر شغلی مهم هستند.

اگر یک شخص با مهارت بسیار بالا وجود داشته باشد و در کار خود توانایی مدیریت کار تیمی را نداشته باشد دچار یک مشکل بزرگ و عدم هماهنگی در شرکت می‌شود که این موضوع به ضرر یک شرکت است. بنابراین در هنگام مصاحبه‌های شغلی با پرسیدن سوالاتی میزان تسلط افراد بر مهارت‌های نرم را می‌سنجند.

مدیران استخدام معمولاً به دنبال کاندیداهای شغلی با مهارت‌های نرم می‌گردند، زیرا آن‌ها افرادی هستند که کارفرمایان یا به طور کلی شرکت را که در موقعیت شغلی مربوطه قوی‌تر می‌کنند.

مهارت‌های نرم (Soft Skills) گاها به اسامی دیگر نیز شناخته می‌شوند اما به صورت کلی مفهوم از هرکدام از آن‌ها دسته‌ای از مهارت‌ها است که به تعامل‌های انسانی در محل کار و خارج از محل کار کمک می‌کند و شخص ارتقا می‌دهد. مهارت‌های بین فردی، مهارت‌های ضروری و مهارت‌های غیرشناختی دسته‌ای از اسم‌هایی هستند که مهارت‌های نرم عمدت با آن‌ها شناخته می‌شود.

چگونه می‌توان در مهارت‌های نرم (Soft Skills) به تسلط کافی رسید؟

مهارت‌های نرم نیز برای موفقیت بیشتر کارفرمایان مهم است. از این گذشته، تقریباً هر شغلی مستلزم آن است که کارمندان به نحوی با یکدیگر به تعامل و گفت و گو بپردازید. در هیچ شرکتی شما به طور کلی از یکدیگر جدا نیستید و به نحوی با هم تعامل دارید حتی اگر این تعامل و ارتباط از پشت صفحه پیکسلی لپتاپ باشد.

دلیل دیگری که مدیران و کارفرمایان استخدام به دنبال متقاضیانی با مهارت‌های نرم هستند این است که مهارت‌های نرم مهارت‌های قابل انتقالی هستند که می توانند بدون توجه به شغل فرد مورد استفاده قرار گیرند. این باعث می شود که گزینه‌های شغلی با مهارت‌های نرم، کارکنان بسیار سازگار و انعطاف پذیر باشند و در محل کار حاشیه کم‌تری را ایجاد کنند و به نسبت موفق‌تر عمل کنند.

آیا مهارت‌های نرم (Soft Skills) در همه مشاغل مهم است؟

پاسخ این پرسش مثبت است، مهارت‌های نرم به هر نحوی در هر شغلی از اهمیت بالایی برخوردار هستند ولی از بین نمی‌روند. ممکن است در یک شغل به مهارت بیشتری نیاز داشته باشید و در شغلی دیگر به مهارت نرم کم‌تری نیاز داشته باشید.

مهارت نرم در چه مشاغلی از اهمیت بالاتری برخوردار هستند؟

هماگونه که گفتیم مهارت نرم در همه مشاغل از اهمیت بالایی برخوردار است اما مهارت‌های نرم به ویژه در مشاغل مبتنی بر مشتری بسیار مهم‌تر می‌شود. برای مثال یک مدیر فروش یا خدمات مشتریان باید دارای مهارت‌های نرم بسیار بالایی باشد و بتواند به راحتی با اشخاصی که آن‌ها را نمی‌شناسد هم ارتباط موثری برقرار کند و حس اعتماد و ارزش را در آن‌ها به وجود بیاورد.

به همین دلیل در مشاغل اینچنینی که با مردم سر و کار زیادی دارید ممکن است در مصاحبه سوالات روانشناسی زیادی را پشت سر بگذارید چرا که اطمینان حاصل کردن از سطح مهارت‌های نرم شما در محل کار به شدت مهم است؛ چرا این کارمندان به طور مستقیم با مشتریان در تماس هستند. برای اینکه بتوانید به یک مشتری احساس اهمیت را ارائه کنید و خدمات مفید و موثری را به مشتری ارائه دهید، چندین مهارت نرم لازم است.

حتی اگر شما فردی نباشید که به طور مستقیم با مشتری در ارتباط است، باید بتوانید با همکاران، مدیران، فروشندگان و سایر افرادی که در محل کار با آنها تعامل دارید کنار بیایید و ارتباط سالمی را با آن‌ها برقرار کنید.

مهارت‌های نرم (Soft Skills) به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

مهارت‌های نرم شامل ویژگی‌های روحی، ویژگی های شخصیتی و توانایی های ارتباطی مورد نیاز برای موفقیت در کار است. مهارت‌های نرم نحوه تعامل یک فرد در روابط خود با دیگران را مشخص می کند. هر چه این تعامل موثرتر و بهتر باشد یعنی فرد دارای مهارت‌های نرم (Soft Skills) بیشتری است و تسلط ان فرد بهتر است.

شما انعطاف‌پذیری خوبی در شرایط متغیر دارید

اگر شما از ان دسته افرادی باشید که با تغییر محیط یا شرایط محیطی تغییر زیادی نمی‌کنند و می‌تواند خود را به سرعت با آن وفق دهند یعنی شما مورد اول از فهرست مهارت‌های نرم را دارید و شخص انعطاف‌پذیری هستید. مهارت انعطاف‌پذیری از آن دسته از مهارت‌های نرمی است که با داشتن ان می‌توانید خود را در بسیاری از شرایط نجات بدهید و با آن کنار بیایید. این موضوع بسیار مهم است که شما فردی نباشید که در محیط کار با عوض شدن میز، یا حتی دفتر به سادگی تمرکز خود را از دست ندهید.

البته این به این موضوع نیست که اگر تمرکز شما با عوض شدن شرایط از دست برود غیر طبیعی یا آنرمال است. اما اگر تمرکز شما به خوبی حفظ شود و شما بتوانید چنین شرایطی را کنترل کنید و با آن کنار بیایید یعنی شما در سطح خوبی از مهارت‌های نرم قرار دارید.

ارتباطات را فراموش نکنید!

دنیای امروز ما پر از ارتباطات در سطوح مختلف است. انسان موجودی اجتماعی است و بدون ارتباط داشتن با افراد دیگر نمی‌تواند زندگی کند. توانایی برقراری ارتباط تا جایی مهم است که به ادبیات و آثار فرهنگی اقوامم مختلف نیز ظهور کرده است و شهرهای مختلفی درباره ارتباط‌های انسانی و دوستی‌ها سراییده شده است.

این که شما تا چه اندازه می‌توانید ارتباطی را شکل دهید و از آن حفاظت کنید بسیار در زمینه مهارت‌های نرم از ارزش‌ بالایی برخوردار است. این که یک مسئول فروش یا یک منشی تا چه اندازه از مهارت ارتباطی قوی و حس همدردی برخوردار است می‌تواند تا حد بالایی مهم و باارزش باشد چرا که ارتباطات است که یک جامعه را می‌سازد و در سطوح پایین‌تر هم یک شرکت نیاز دارد که بخش‌های مختلف ان در وهله اول بتوانند با یکدیگر یک رابطه سالم را شکل بدهند و در مراحل بعدی بتوانند یک ارتباط قوی و مستحکم را با شرکت‌های بیشتر و افراد برون سازمانی شکل بدهند.

توانایی مدیریت کردن شرایط سخت

همه در زندگی خود را شرایطی رو به رو می‌شوند که برای آن‌ها شرایط سخت و طاقت‌فرسا به نظر می‌رسد. تحمل و راهکارهای هر شخصی در چنین موقعیت‌هایی متفاوت است. ممکن است مفهوم شرایط سخت از نظر دو نفر با یکدیگر متفاوت باشد اما چیزی که در مهارت نرم (Soft Skills) حائز اهمیت است این است که شخص بتواند به خوبی شرایط سخت را مدیریت کند و از پس آن‌ها بربیاید. این که یک شخص در شرایط سخت نتواند احساسات خود را کنترل کند یا شرایطی به وجود بیاید که کسی در هنگام مواجهه با آن‌ها نتواند قامت خود را استوار نگه دارد عجیب نیست اما این که این مورد کم‌ترین اثر را بر روی فعالیت‌های روزانه و شرایط روحی شما بگذارد بسیار مهم است.

اگر شما این توانایی که به نحوی مهم‌ترین مهارت نرم است را به دست بیاورید از نظر روحی و شخصیتی چند درجه ارتقا پیدا خواهید کرد چرا که دیگر به سادگی در برابر مشکلات زندگی امید خود را از دست نمی‌دهید و دیگر مهارت‌های نرم مثل انگیزه و مثبت بودن را هم به سادگی به دست خواهید اورد. توانایی مدیریت شرایط دشوار یکی از ان مهارت‌هایی است که با اموختن ان می‌توانید کیفیت زندگی خود را تا حد زیادی ارتقا بدهید.

تفکر خلاقانه

همه افراد می‌توانند به یک موضوع فکر کنند اما این که خروجی فکر کردن آن‌ها به ان موضوع به چه شکلی نمود پیدا می‌کند بسیار متفاوت است. فرض کنید ده نفر را در یک اتاق به شرکت در یک جلسه نقاشی دعوت کرده‌اید، از ان‌ها می‌خواهید که مفهوم آرامش را برای شما به تصویر بکشند، آیا انتظار دارید که همه آن‌ها یک تصویر را برای شما طراحی کرده باشند؟ لزوما نه، طرح بعضی از افراد ممکن است بسیار ساده باشند در حالی که دسته‌ای از افراد بسیار مفهومی‌تر به موضوع نگاه می‌کنند. در واقع این زاویه دید ان اشخاص است که با یکدیگر متفاوت است. هر شخصی زاویه دید مخصوص به خودش را دارد و ممکن است بسیاری از افراد دیگر از آن زاویه به مسئله نگاه نکنند.

در واقع در اینجا خلاقیت و نگرش هر شخصی است که نتیجه کار را مدیریت می‌کند. بخشی از خلاقیت افراد ذاتی است و با آن‌ها رشد و نمو پیدا کرده است. اما این موضوع به این معنی نیست که شما نمی‌توانید خلاقیت را ارتقا بدهید. خلاقیت با تمرین و به صورت آگاهانه می‌تواند رشد پیدا کند و لزوما هر شخص خلاقی از ابتدای زندگی خود به این صورت نبوده است. شما می‌توانید با تمرین‌های ذهنی مختلفی مانند مطالعه کردن، دیدن نمونه‌کارهای افراد دیگر، موسیقی و بسیاری از فعالیت‌های دیگر خلاقیت خود را ارتقا بدهید.

قابل اعتماد بودن

قابل اعتماد بودن یکی از ان ویژگی‌هایی است که در محل کار بسیار به آن نیاز پیدا خواهید کرد؛ چه کارفرما باشید و چه یک کارمند ساده. همه ارتباطات انسانی بر مبنای اعتماد شکل می‌گیرند و اگر اعتماد وجود نداشته باشد حتی اگر یک ارتباط شکل گرفته باشد نمی‌توان آن ارتباط را ادامه داد. این موضوع همان چیزی است که برندهای مختلف با آن مواجه هستند. علاوه بر این که کارمندهای یک شرکت باید قابل اعتماد باشند تا ان شرکت به رشد و ترقی برسد خود شرکت هم باید وجهه قابل اعتمادی را در جامعه ارائه کرده باشد. برای این که یک شخص قابل اعتماد به نظر برسد کارهای زیادی است که باید انجام بدهید. اما توجه کنید که اگر بخواهید صرفا با ادعای قابل اعتماد به نظر رسیدن و از این قبیل امور کارها را پیش ببرید به زودی بقیه به این موضوع پی خواهند برد.

برای این که قابل اعتماد به نظر برسید سعی کنید که از گفتن حقیقت خودداری نکنید. چاپلوسی را در محل کار فراموش کنید چرا که این ویژگی به عنوان یکی از شناخته شده‌ترین ویزگی‌هایی است که افرادی که قابل اعتماد نیستند ان را دارند. به هیچ عنوان غیبت نکنید و بدی‌های افراد دیگر را بازگو نکنید. این کار در محل کار هشداری جدی است چرا که بقیه افرادی که در کنار شما کار می‌کنند هم احساس خطر خواهند کرد و دیگر شما را آدم مورد اعتمادی نمی‌دانند به همین دلیل سعی کنید که از انجام دادن این اشتباهات بپرهیزید.

روحیه رهبری و مدیریت یک تیم

ممکن است همه ویژگی‌های بالا را داشته باشید و به عنوان یک کارمند نمونه شناخته شوید اما گاهی افراد توانایی رهبری دارند و می‌توانند با هماهنگ کردن یک تیم یک واقعیت مثبت را به ثمر بنشانند. این کار دقیقا همان کاری است که یک رهبر ارکست آن را انجام می‌دهد، بخش‌های مختلف را به نحوی با هم هماهنگ می‌کند که اوایی خوش از آن‌ها به گوش برسد.

اگر شما هم در دوران کودکی یا حتی بزرگسالی در شرایطی این ویزگی‌ را داشتید و می‌توانستید مدیریت یک مجلس را حتی یک جمع دوستانه را به شکل ماهرانه‌ای به دست بگیرید احتمالا شما هم روحیه رهبری و مدیریت یک تیم را دارید و می‌توانید از این مهارت نرم (Soft Skills) به نحو احسن در محیط کار استفاده کنید.

شنونده خوبی باشید

علاوه بر ایجاد ارتباطات و ایجاد صمیمیت با انسان‌ها، شنونده خوبی بودن یکی از ویزگی‌هایی است که می‌تواند از یک شخص معمولی یک مدیر یا رهبر را بسازد. این که بتوانید به حرف‌های اطرافتان توجه کنید و به دیگران حس عزت و احترام را بدهید یک ویزگی پسندیده به شما می‌رود چرا که ایجاد حس ارزش و احترام به واسطه شنیدن حرف‌های افراد برای هر شخصی ارزشمند است. انسان‌ها دوست دارند که شنیده شوند و هر شخصی از نادیده گرفته شدن بیزار است به همین دلیل این مورد ساده ولی کلیدی را نادیده نگیرید.

اخلاق کاری حرفه‌ای را فراموش نکنید!

حرفه‌ای بودن در کار تنها بر اساس مهارت در کارهای نرم افزاری سنجیده نمی‌شود. داشتن اخلاق کاری حرفه‌ای بسیار مهم است. وقت‌شناس بودن، مسئولیت‌پذیر بودن و… می‌تواند ارزش شما را در محل کار دوچندان کند. این که با روی خوش با اعضای تیم صحبت کنید و با مهربانی مشکلات آن‌ها را حل کنید در چهارچوپ قوانین کاری و اخلاق انسانی می‌تواند ارزش شما را در نظر دیگران بالا ببرد. این مورد باعث می‌شود که شما در محل کار خود به عنوان یک شخص متین و موقر شناخته شوید و این ویژگی برای هر کارفرمایی پسندیده و مورد قبول است.

کار گروهی مهم‌تر از عملکرد انفرادی است

یکی از سخت‌ترین ویژگی‌های مهارت افراد کار گروهی است. کار گروهی یکی از مهارت‌هایی است که در عین سادگی دشواری‌های خودش را دارد. بسیاری فکر می‌کنند که کار گروهی به این معنی است که چند نفر تصمیم میگیرند و یک نفر عمل می‌کنند در حالیکه کار گروهی مفهومی بسیار پیچیده دارد که مبتنی بر فعالیت هماهنگ و برنامه‌ریزی دقیق است به همین دلیل بسیاری از افراد نمی‌توانند آن طور که باید از پس این مورد بربیایند. در یک گروه باید فعالیت‌ها به نسبت درستی پخش شوند به همین دلیل ممکن است بسیاری از افراد اصلا این ویزگی را نداشته باشند چرا که برنامه ریزی را به صورت پایه و اصولی بلد نیستند.برای این که کار گروهی خوبی داشته باشید با اصول آن را مطالعه کنید و برای فعالیت‌های خود برنامه‌ریزی کنید و ان‌ها را به بخش‌های مختلف تقسیم‌بندی کنید.

مدیریت زمان، چیزی که هر فردی باید آن را داشته باشد

اگر یک کار را به نحو احسن انجام دهید اما زمان آن را طبق برنامه‌ریزی جلو نبرید قطعا دچار مشکل خواهید شد. مدیریت زمان یکی از مسائلی است که جزو مهارت‌های نرم (Soft Skills) به حساب می‌رود. این مورد بسیار حیاتی است مخصوصا برای افرادی که چند کار را به طور همزمان انجام می‌دهند و قطعا بدون مدیریت زمان رسیدگی به همه آن‌ها دشوار و یا حتی ناممکن خواهد شد. سعی کنید زمان مورد نیاز برای هر کدام از کارها را تشخیص دهید و در زمان مناسب آن‌ها را انجام دهید تا دچار مشکلات مختلف نشوید. مدیریت زمان یکی از مهارت‌های کاربردی‌ای است که شما می‌توانید با تمرین آن را به دست بیاورید.

توانایی شناسایی و حل مسئله

توانایی حل مسئله در شرایط پیچیده یکی از موضوعاتی است که می‌تواند باعث شود که بسیاری از چالش‌های محل کار شما به صورت خود به خودی برطرف شوند. حل مسئله در شرایط مختلفی ممکن است به روش‌های متفاوتی صورت گیرد حتی بین یک فرد و فرد دیگر هم روش‌های مختلفی برای حل یک مسئله واحد وجود دارد. خود را به یک روش مقید نکنید و تلاش کنید که بهترین پاسخ را از زوایای دید مختلف مورد بررسی قرار بدهید تا بتوانید موثرترین آن‌ها را انتخاب کنید.حل مسئله ممکن است به صورت ذاتی در افراد وجود داشته باشد اما شما می‌توانید با بازی‌های فکری و تمرین‌های مختلفی سعی کنید که این مهارت را در خود پرورش بدهید.

حل تعارض، از مهم‌ترین ویژگی‌های ممکن

در محل کار ممکن است که مشکلات زیادی به وجود بیاید و تعارضات و تناقضات فکری بین همکاران یکی از آن‌ها است. فردی که از مهارت‌های نرم (Soft Skills) خوبی برخوردار است می‌تواند به خوبی این شرایط را از سر بگذراند و یکی از ابتدایی‌ترین مهارت‌های نرم به شمار می‌رود. حل تعارض در محل کار می‌تواند باعث شود که محیط سالم‌تری برای شما و همکاران شما به وجود بیاید و بتوانید با آسودگی بیشتری به کار کردن بپردازید.

قدرت مذاکره را دست کم نگیرید.

توانایی مذاکره کردن بدون پرخاشگری و با منطق از آن دسته موضوعاتی است که هر شخصی آن را ندارد اما برخوردار بودن از این ویژگی باعث می‌شود که شما بتوانید به خوبی چالش‌های خود را از میان بردارید و تنها صحبت کردن تبدیل به راه حل مشکلات شما بشود. مذاکره یعنی این که اسلحه و قدرت شما همان کلام شما است که می‌تواند در عین آرامش و با نهایت تاثیرگذاری بیان شود.

به صورت کلی مهارت‌های بالا دسته‌ای از موضوعاتی هستند که کارفرمایان برای آن‌ها ارزش زیادی قائل هستند و از موضوعاتی به حساب می‌آیند که هر کافرمایی آرزو دارد که شخصی که استخدام می‌کند دارای این ویژگی‌های شخصیتی باشد.

چگونه می‌توانیم مهارت‌های نرم را به دست بیاوریم؟

برخلاف مهارت‌های سختی که آموخته می‌شوند، مهارت‌های نرم شبیه احساسات یا بینش‌هایی هستند که به افراد اجازه می‌دهند دیگران آن را فرا بگیرند. یادگیری این مهارت ها، حداقل در یک کلاس درس سنتی، بسیار سخت تر است و به احتمال زیاد در مدارس آموخته نمی‌شود و از طرفی همچنین اندازه گیری و ارزیابی آنها بسیار دشوارتر است.

گفته می شود، برخی از برنامه های آموزشی شغلی مهارت‌های نرم را پوشش می دهند. مهارت‌های نرم در واقع چیزهایی هستند که به صورت کلی دوره آموزشی ندارند که شما پس از آن به نبوغ مهارت نرم برسید. شما باید با تمرین و با قرارگیری در موقعیت‌های اینچنینی مهارت‌های خود را پرورش دهید.

سخن نهایی

اگر مدتی کار کرده اید، به احتمال زیاد مهارت‌های نرم (Soft Skills) خود را توسعه داده اید. به عنوان مثال، اگر در خرده فروشی کار کرده اید، در یک محیط تیمی کار کرده اید. اگر به مشتریان ناراضی در یافتن راه حل کمک کرده اید، از مهارت‌های حل تعارض و حل مسئله استفاده کرده اید.

اگر تازه کار هستید، به فعالیت های دیگری که انجام داده اید فکر کنید، چه از طریق مدرسه یا به صورت داوطلبانه، به احتمال زیاد مجبور به برقراری ارتباط، سازگاری با تغییرات و حل مشکلات شده اید و همین موضوع برای شما شروع آموختن مهارت‌های نرم است.

همچنین می‌توانید مهارت‌های نرمی را که باید توسعه دهید فکر کنید. به عنوان مثال، به جای اینکه فقط مشکلات را با مدیر خود در میان بگذارید، راه حل هایی برای آن مشکلات پیشنهاد دهید. اگر می‌بینید همکارتان در حال دست و پنجه نرم کردن با یک مشکل است، پیشنهاد دهید که در حل آن شرکت کنید. اگر فرآیندی وجود دارد که می‌تواند محل کار شما را بهبود بخشد، آن را پیشنهاد دهید و اینگونه شما می‌توانید تبدیل به فردی با مهارت نرم بالا و برگ برنده سازمان شوید.