مدیریت ارشد کسبوکار (MBA) موضوعات خیلی بیشتر و مهم‌تری در مقایسه با خود مدیریت دارد، اشخاصی که در حوزه‌ی مدیریت ارشد کسبوکار فعالیت دارند و یا مطالعه و تحقیقاتی انجام می‌دهند به خوبی مطلع هستند که MBA چیست؟ جدا از این افراد بیشتر مردم جامعه نیز در سال‌های گذشته دست کم یک بار اسم ام بی ای به گوششان خورده و آشنا هستند. اما به منظور آگاهی بیشتر از نحوه‌ی شکل‌گیری رشته‌ی MBA و مزایای آن تا انتهای این مقاله از همیار آی‌تی همراه ما باشید.
رشته‌ی MBA چیست؟
در واقع مدیریت راهبردی کسبوکار (Master of Business Administration) که به اختصار به آن ام‌بی‌ای یا MBA نیز می‌گویند، معدنی از علم و مهارت‌های مدرن و کاربردی مدیریت به منظور حل مسائل و بحران‌های مدیریتی است که قادر است با افزایش بی‌نظیر ارزش استعدادها و قدرت‌ها در دنیای تجارت، دید وسیع‌تری به مدیریت ارائه دهد و او را به صورت کاملا کارآمد برای حل چالش‌ها و مسائل پیش رو آماده نماید.
MBA یکی از محبوب‌ترین و پر سودترین رشته‌های تحصیلی به شمار می‌آید و برای تحصیل در آن شما با هر مدرک کارشناسی می‌توانید در امتحانات مربوطه ثبت نام کنید. رشته MBA به علت تفاوت‌های ماهیتی از ظاهر آسان و جذابی در مقایسه با دیگر گرایش‌ها برخوردار است اما در عمل به منظور موفقیت در آزمون به قدرت‌های هوشی و ذاتی احتیاج است که قادر است تضمین کننده موفقیت یا شکست شما در این حوزه باشد.
در جواب به اینکه علم MBA چیست و چه کاربردی دارد، باید بیان کرد که این دانش را می‌توان گشایشگر شانس‌های شغلی نام‌گذاری کرد، شانس‌هایی که تابحال در اختیارمان نبوده و نتیجه آن‌ها، تغییر شغل اداری از یک جایگاه فنی یا مهندسی به یک جایگاه مدیریتی خواهد بود.
در حقیقت نقش MBA همین است که به شما به عنوان یک شخص عادی در هر حوزه و علمی امکان می‌دهد تا تصورات خود را متوجه کمبودها، نیازها و… کرده و بر اساس فنون و مهارت‌هایی که بازار و کسبوکار شما می‌خواهد بهترین روش برای توسعه‌ی کسبوکار خود را بیابید و سهم خود را از بازار رشد دهید.
نحوه‌ی شکل‌گیری MBA و تاریخچه‌ی آن
در واقع برای نخستین بار دورههای MBA در اواخر قرن ۱۹ میلادی در دانشگاه‌های ایالت متحده آمریکا طراحی و برپا شد، اگر دقیق‌تر بخواهیم بگوییم اولین دوره‌ی مدیریت ارشد کسب و کار در کشور آمریکا، در کالج کسبوکار تاک، در بخشی از دانشگاه Dartmouth و تقریبا ۱۲۰ سال پیش راه‌اندازی شد.
مدیریت ارشد کسبوکار رویکردهای گوناگون علم مدیریت و خصوصیت درک بالای نکات ریز در تجارت را در شخص پرورش می‌دهد و جایگاهی مناسب را برای گرفتن تصمیمات مدیریتی سرنوشت ساز فراهم می‌کند.
این امر به دنبال صنعتی‌تر شدن کشور آمریکا انجام شد، دورههای MBA به صورتی برنامه‌ریزی می‌‌شوند که دانشجویان را با جوانب گوناگون مدیریت یک کسبوکار مانند فناوری اطلاعات، تبلیغات، مدیریت اجرایی، مدیریت حرفه‌ای کسبوکار، برنامه‌ریزی استراتژیک و… آشنا می‌کنند.
مدیریت ارشد کسبوکار با جهان حقیقی تجارت تطابق دارد و تحصیل در آن، یک منفعت رقابتی استراتژیک و مالی محسوب می‌شود، در ایران برخی مراکز و موسسات و آموزشگاه‌‌های بازرگانی و حتی دانشگاه‌ها گواهینامه‌هایی را به این عنوان و به نام دورههای کوتاه‌مدت مدیریت ارشد کسب و کار (MBA) در دورههای آموزشی تمام‌وقت، پاره‌وقت، کاربردی و از راه دور ارایه می‌کنند، بدون اینکه این مدارک به عنوان مدارک دانشگاهی مورد پذیرش باشد.
رشته‌ی MBA تقریبا ۱۰ سال است که در دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شود و به تازگی نیز با استقبال بسیار خوبی روبه‌رو شده و دارای شاخههای بسیاری است که دانشجویان در سال دوم تحصیل قادرند گرایش مورد نظر خود را برای ادامه تحصیل در این رشته انتخاب کنند.
اهداف MBA چیست؟
مدیریت ارشد کسبوکار برای اهداف بسیاری طراحی و راه اندازی شده که افراد در راه این علم بعد از تحصیلات و تحقیقات آن باید این موارد را داشته باشند:
- قدرت هدایت کارآمد یک کسبوکار
- توانایی اداره زیر شاخههای مختلف سازمان
- قدرت ایجاد تحول در یک قسمت تخصصی نهاد
- طراحی و راهبری تحول در تمام بخش‌های ارگان
- قدرت کارآفرینی با ایجاد فعالیت‌های مدرن و تازه
- خصوصیت یا قدرت ارائه خدمات راهنمایی مشاوه‌ای
تحقیقات و کسب تجارب در حوزه MBA یک سرمایه‌گذاری فردی بزرگ و یک تجربه فوق العاده محسوب می‌شود چراکه شخص، خود را در گروهی بزرگ از مدیران، کارشناسان و کارآفرینانی مشاهده می‌کند که به تغییر دیدگاه و تحول نظر کسبوکار خود ارزش می‌دهند و به دنبال ارتقاء مهارت و دانش کاربردی خود در حوزه مدیریت هستند.
او و سایر همراهان با علم MBA با یکدیگر همکاری و همفکری می‌کنند و در پیرامون مسائل روز در جهان تجارت به گفتگو و تبادل نظر پرداخته و پروژه‌های مشاوره را در کنار یکدیگر انجام می‌دهند؛ شخصی که در راه فراگیری علم MBA باشد، اصول و قواعد رهبری را نیز یاد گرفته و بدین ترتیب، مهمترین فاکتورهای کلیدی موفقیت را بدست می‌آورد.
رشته‌ی EMBA چیست؟
یکی از گرایش‌های مدیریت، مدیریت اجرایی (EMBA) است که به طور خاص مدیران ارشد و اجرایی سازمان‌ها را هدف قرار داده، مدیریت اجرایی این توانایی را به مدیران می‌دهد تا در هنگام انجام کار اصلی خود، موفق به اخذ مدرک کسبوکار شوند.
افرادی که در مسیر مدیریت اجرایی مشغول به مطالعه و تحقیق هستند، فنون مدیریتی و بهترین شیوه‌های آموزش داده‌شده در این مسیر را به شرایط حقیقی تبدیل می‌کنند، EMBA برای کسانی که تصمیم به آغاز یک کسبوکار تازه یا مدیریت آن را دارند بهترین گزینه است.
نخستین دوره‌ی EMBA در سال ۱۹۴۳ در دانشگاه شیکاگو برای آموزش و ارتقا اطلاعات مدیریتی و نیز موضوعات خلاقیت برای افراد علاقه‌مند به مسائل مدیریت راه‌اندازی شد.
تفاوت MBA با EMBA چیست؟
EMBA با هدف رشد مدیرانی باتجربه و قدرتمند که توانایی بهبود همیشگی بهره‌وری سازمانی را دارا باشند، برنامه‌ریزی و ایجاد شده و در گروه گزینه‌های موجود برای مطالعه و پیشرفت قرار گرفته است.
تفاوت دو گرایش MBA و EMBA در عملکرد کمّی و کیفی آن‌ها در رابطه با مسائل بزرگ مدیریتی در ارگان‌هاست.
مدیریت ارشد کسبوکار (MBA) تلاش دارد با تأکید بر مسائل کمّی روش‌هایی مدرن برای تلفیق بازاریابی جهانی، تجارت الکترونیک و شیوه‌های رو به ارتقای کسبوکار را برای پیشرفت سازمان‌ها ارائه دهد.
از سوی دیگر مدیریت اجرایی (EMBA) با تاکید بر کیفیت و با به خدمت گرفتن لوازم مالی و اقتصادی، سامانه‌های اطلاعات مدیریت و گسترش خلاقیت، قصد دارد سازمان را برای تحقق اهداف خود یاری نماید.
مفهوم DBA چیست؟
DBA کوتاه شده‌ی اصطلاح Doctorate of Business Administration می‌باشد که به فارسی به آن دکترای مدیریت حرفه ای کسبوکار می‌گویند، DBA با آرمان استفاده‌ی کارآمد از دانش روز مدیریت، به منظور بهبود و گسترش فعالیت‌ها برای مدیران ارشد ارگان‌ها راه‌اندازی شده است و در حقیقت می توان بیان کرد دوره DBA بهترین میزان آموزش مدیریت برای مدیران نهادها است. دوره DBA یک رده بالاتر از دوره MBA بوده و بالاترین میزان از آموزش کاربردی مدیریت را ارائه می‌دهد.
افرادی که مشغول به مطالعه و تحقیق در حوزه‌ی DBA هستند در واقع یکی از بالاترین سطوح آموزشی مدیریت را پشت سر می‌گذارند، هدف از DBA این است که بتوانید مدیریت کسبوکار خود را از شکل سنتی و استاد شاگردی به سوی مدیریت مدرن، رهبری و هدایت سازمان تبدیل کنند. در حقیقت مدیران با آگاهی کامل از DBA و آموزش‌های آن، می‌توانند هرچه بهتر سازمان خود را رهبری نمایند.
علم DBA باعث می‌شود ابزارهای گوناگونی در دست مدیران باشد تا در مواجهه با شرایط گوناگون بهترین روش را برگزینند و بهترین تصمیم را بگیرند.
هدف DBA توسعه مرزهای علم و آگاهی به‌همراه قدرتمند کردن مدیران است، مدیریت حرفه‌ای کسبوکار با تمرکز بر روش‌های کاربردی و عملیاتی مدیران این توانایی را به مدیران می‌دهد تا در زمینه‌های مختلف کسب‌و کار مثل ایده‌پردازی و هر پروسه‌ای که در شرکت به مدیریت احتیاج داشته باشد را در سطح بالایی هدایت و رهبری کنند.
تفاوت DBA و MBA چیست؟
با وجود اینکه اکثر افراد و شرکت‌ها DBA و MBA را یکسان می‌دانند، باید به این نکته دقت کرد که بین این دو اختلاف‌های مهارتی وجود دارد، در مدیریت کسبوکار مدیران شیوه‌های موفق مدیریتی روز جهان که تثبیت شده است و قطعیت دارد را فرا می‌گیرند.
اما در مدیریت حرفه‌ای کسبوکار مدیران بسته به تجربه و نگرش مدیریتی خود تلاش دارند نظریه‌ها و شیوه‌های تازه مدیریتی را بهبود و گسترش دهند. اساسی‌ترین کاربرد DBA طراحی و مناسب‌سازی نگرش‌های علمی مدیریتی برای استفاده در محیط حقیقی کسبوکار است.
فراگیری MBA برای چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟
همه مدیران ارگان‌ها و شرکت‌ها و کسانی که تمایل دارند مهارت‌های جدید مدیریت را کسب کنند، قادرند به این حوزه قدم گذارند. از آنجایی که رقابت و جنگ‌های بازرگانی میان شرکت‌ها و نهادها و مشکلات بسیار درون سازمانی و برون سازمانی که سازمان‌ها با آن روبه‌رو هستند، روزانه رو به افزایش است، درصورتی که مدیران نتوانند خود را با این تغییرات و شرایط وفق دهند، آسان‌تر از آنچه به چشم می‌آید می‌توانند کسب درآمد در بازار و موفقیت را از دست بدهند.
از سوی دیگر، روش‌های مدیریت تولید، مدیریت منابع انسانی، مدیریت مالی و تبلیغات و فروش دائما در حال بروزرسانی هستند و مدیرانی که خود را با شرایط جدید وفق ندهند، شرکت خود را به سمت شکست سوق خواهند داد.
در نهایت می‌توان گفت مدیریت در حقیقت یعنی نظارت و کنترل؛ که به شکل یک سری فرایند برای یکپارچه‌سازی موثر به منظور رسیدن به منبع منحصربه‌فرد به هدف‌های سازمانی انجام می‌شود. مدیریت کسبوکار در همه‌ی بخش‌های سازمان از قبل مشخص شده است، یک مدیر کسبوکار مسئولیت‌هایی مانند برنامه‌ریزی، انتخاب پرسنل و… دارد که همه این امور به سازمان مورد نظر وابسته است.