اینترنت که گاهی اوقات با نام “نت” شناخته می‌شود یک سیستم ارتباطی جهانی بین سیستم‌های رایانه‌ای است. در حقیقت اینترنت یک گروه بزرگ از کامپیوترها در سراسر جهان (شبکه‌ای از شبکه‌ها) است که توسط راه‌های ارتباطی معینی با هم ارتباط برقرار می‌کنند. کاربران در اینترنت می‌توانند از طریق هر رایانه‌ای (گوشی، تبلت، گجت‌های هوشمند و…) در صورت داشتن مجوز، اطلاعاتی را از رایانه‌های دیگر دریافت کنند و گاهی اوقات مستقیماً با کاربران آن رایانه‌ها صحبت کنند.
برای مثال شما از طریق ایمیل‌تان می‌توانید فایل‌های ارسال شده به ایمیل را دانلود کنید. البته برای این کار در اصطلاح به مجوز و احراز هویت نیاز دارید که از طریق وارد کردن پسورد و نام کاربری به شما اعطا می‌شود.
مفهوم اینترنت به زبان ساده
برای درک بهتر مفهوم اینترنت، یک شرکت کامپیوتری را در نظر بگیرید که همه‌ی کامپیوترهای آن سازمان از طریق کابل به یک دستگاه مرکزی متصل هستند، این دستگاه با استفاده از اقداماتی ارتباطات بین کامپیوترها را برقرار و به آنها نظم می‌بخشد.
کامپیوترها در این سازمان از طریق این اتصال می‌توانند هر فایلی (ویدئو، صدا، متن، تصویر و غیره) را با یکدیگر به اشتراک بگذارند، بخش‌‌ها و فایل‌هایی در سیستم‌های یکدیگر را که اجازه دسترسی دارند مشاهده و حتی در آنها تغییر ایجاد کنند.
اینترنت نیز تا حد زیادی مشابه این سازمان است با یک تفاوت اساسی که بزرگی این سازمان به وسعت کل کره زمین است و محدودیتی در دستگاه‌های متصل به آن وجود ندارد. بنابراین می‌توان گفت که اینترنت یک شبکه کامپیوتری جهانی است که سیستم‌های رایانه‌ای را در سراسر جهان به هم وصل می‌کند. برای آشنایی بیشتر با مفهوم شبکه می‌توانید به مقاله‌ی «شبکههای کامپیوتری و آشنایی با توپولوژی‌های شبکه» مراجعه کنید.
اینترنت شامل چندین خط ارتباطی داده است که به آن ستون فقرات یا Back-Bone گفته می‌شود. این خطوط به مراکز اصلی اینترنت متصل هستند که داده‌ها را به سایر مکان‌ها، مانند سرورهای وب، آی‌اس‌پی‌ها و در انتها به سیستم‌های رایانه‌ای شما توزیع می‌کنند.
تاریخچه‌ی اینترنت
طرح اینترنت توسط آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته (ARPA) دولت ایالات متحده در سال ۱۹۶۹ ساخته شد و برای اولین بار به عنوان ARPANet ارائه شد که در دسترس عموم قرار نداشت. هدف اصلی از پیشنهاد و ارائه این طرح ایجاد شبکه‌ای بود که به کاربران رایانه تحقیقاتی در یک دانشگاه امکان دهد با کامپیوترهای تحقیقاتی در دانشگاه‌های دیگر صحبت کنند.
یکی از مزایای طراحی ARPANet این بود که پیام‌ها در آن می‌توانستند در بیش از یک جهت مسیریابی شوند تا اگر بخش‌هایی از آن در صورت حمله‌ی نظامی یا فاجعه‌ای دیگر نابود شد، شبکه به کار خود ادامه دهد. به مرور و با گذشت زمان به دلیل کاربردهای فراوان آن، این طرح گسترش پیدا کرد تا امروزه اینترنت در دسترس صدها میلیون نفر در سراسر جهان قرار بگیرد.
تفاوت بین شبکه جهانی وب و اینترنت
تفاوت اصلی بین اینترنت و شبکه جهانی وب (WWW یا همان وب) در این است که اینترنت یک اتصال جهانی از شبکه‌ها است در حالی که وب، مجموعه‌ای از اطلاعات است که با استفاده از اینترنت قابل دستیابی است. به عبارت دیگر، اینترنت زیرساخت ارائه WWW یا همان وب است.
وب پرکاربردترین بخش اینترنت است. ویژگی برجسته‌ی آن، لینک‌هاست، لینک‌ها روشی برای مراجعه سریع به صفحات مختلف وب هستند. وب دسترسی به میلیاردها صفحه اطلاعات را فراهم می‌کند اما اینترنت بستر دسترسی به آنها است.
چه کسی اینترنت را اجرا می‌کند
مطابق با اطلاعات ارائه شده توسط ICANN هیچ شخص، شرکت یا سازمانی اینترنت را اجرا یا راه اندازی نمی‌کند، اینترنت یک شبکه‌ی رایانه‌ای توزیع شده‌ی جهانی است که از شبکههای بسیاری که به صورت خودکار و به صورت متقابل با یکدیگر متصل هستند استفاده می‌کند. اگرچه هیچ‌کس در واقع کنترل‌کننده یا اداره‌کننده و یا مالک اینترنت نیست، اما سلسله مراتب کاملاً تعریف شده‌ای در اینترنت وجود دارد که شامل وظایف و عملکردهای خاصی است و بر اساس آن فعالیت می‌کند.
دو مولفه‌ی اصلی اینترنت
اینترنت نیز مانند تمامی شبکه‌ها دارای بخش‌های مختلفی است که هر کدام وظایف خاصی را بر عهده دارند. اما به طور کلی می‌توان گفت اینترنت دارای دو مؤلفه اصلی است: پروتکل‌های شبکه و سخت افزار.
پروتکل‌ها
پروتکل‌ها، مجموعه قوانین و و روش‌های برقراری ارتباط را ارائه می‌دهند و دستگاه‌ها برای برقراری ارتباط و انجام کارها باید از این قوانین پیروی کنند.
پروتکل مانند زبان گفتار و قوانین رفتاری در جامعه انسان‌هاست و همانطور که بدون این زبان و مجموعه‌ی معمول قوانین، انسان‌ها به درستی قادر به برقراری ارتباط نیستند سخت افزارها و رایانه‌ها نیز امکان انجام کارها و برقراری ارتباط را ندارند.
برای مثال پروتکل‌ها وظیفه دارند متن الفبایی یک پیام را به سیگنال‌های الکترونیکی تبدیل و از طریق اینترنت آنها را منتقل کنند و دوباره در مقصد همین سیگنال‌ها را به متن الفبایی قابل خواندن برگردانند.
سخت افزار
سخت افزار، دومین مؤلفه اصلی اینترنت است، سخت افزارها همه چیز را از رایانه یا تلفن هوشمند، مودم، تبلت‌ها و سیستم‌های کامپیوتری و حتی کابل‌هایی که اطلاعات را از یک دستگاه به دستگاه دیگر برای دسترسی به اینترنت منتقل می‌کنند، شامل می‌شود.
همچنین از سخت افزارهای جانبی اینترنت می‌توان به ماهواره‌ها، رادیوها، برج‌های تلفن همراه، روترها و سرورها نیز اشاره کرد. در کل می‌توان گفت انواع سخت‌افزار و دستگاه‌هایی که برای اتصالات شبکههای اینترنتی استفاده می‌شوند شامل سخت افزار اینترنت می‌شوند.
نحوه‌ی اتصال به اینترنت
برای اتصال به اینترنت، باید به یک ارائه دهنده‌ی خدمات اینترنت (ISP) دسترسی داشته باشید، که به عنوان واسطه بین شما و اینترنت عمل می‌کند. اکثر آی‌اس‌پی‌ها از طریق کابل، DSL یا فیبر نوری دسترسی به اینترنت را فراهم می‌کنند. که در ایران توسط ارائه دهندگان سیستم‌های مخابراتی و اپراتورهای گوشی همراه فراهم و ارائه می‌شوند.
اگر چه شرکت‌هایی با این ارائه دهندگان اصلی قرارداد بسته و گاهی با بهبود ارتباط از طریق افزودن برخی سخت‌افزارها اینترنت را در همان بستر مخابراتی به شما ارائه می‌کنند. این شرکت‌ها علاوه بر بهبود اینترنت، خدماتی همچون پشتیبانی و آفرهای فروش ویژه را به عنوان ISP ارائه می‌کنند.
روش‌های اتصال به اینترنت
دو روش اتصال به اینترنت وجود دارد کابلی و بی‌سیم؛ در روش بی‌سیم شما با استفاده از سیگنال عمومی Wi-Fi به اینترنت وصل می‌شوید، برای ایجاد این اتصال از روتر Wi-Fi که در مودم قرار دارد برای تبادل اطلاعات استفاده می‌کنید.
به این صورت که روتر وای‌فای اطلاعات را دریافت کرده و آن را به سیگنال قابل انتقال روی کابل تبدیل می‌کند تا مودم که به صورت کابلی به ISP متصل شده است اطلاعات را از طریق کابل به ISP انتقال داده و نتیجه را دریافت کند.
پس از دریافت اطلاعات، روتر Wi-Fi آن را به سیگنال عمومی وای‌فای تبدیل کرده و به دستگاه شما ارسال می‌کند. (این که چگونه روتر Wi-Fi مودم گوشی همراه شما را از میان گوشی‌های اطرافتان تشخیص می‌دهد یک الگوریتم مختص خود را دارد که در توضیحات این مقاله نمی‌گنجد) در روش کابلی نیز روال انتقال از طریق کابل توسط مودم به ISP و دستگاه مقصد که به آن متصل است انجام می‌شود.
تمامی دستگاه‌ها و پایگاه‌های ارائه دهنده‌ی اینترنت، خود نیز به اینترنت متصل هستند. برای مثال دکل‌های داده‌ی سلولی در اپراتورهای همراه برای ارائه دسترسی اینترنت به کاربران، باید خود نیز به اینترنت دسترسی داشته باشند.
برخی از کاربردهای اینترنت
تقریباً هیچ کاری نیست که تمامی یا حداقل بخشی از آن را به صورت آنلاین نتوان انجام داد. اینترنت امکان یافتن سریع اطلاعات، برقراری ارتباط با مردم در سراسر جهان، مدیریت امور مالی، خرید از خانه، گوش دادن به موسیقی، تماشای فیلم و موارد دیگر را ممکن می‌سازد. در ادامه به بررسی برخی از این کاربردها که بیشترین استفاده در دنیای امروز را دارد خواهیم پرداخت.
یافتن اطلاعات بصورت آنلاین
امروزه اینترنت شامل میلیاردها وب سایت آنلاین است که اطلاعات زیادی در آنها وجود دارد، موتورهای جستجو دسترسی به این اطلاعات را آسان‌تر می‌کنند. تمام کاری که شما باید برای دسترسی به این اطلاعات انجام دهید این است که یک یا چند کلمه را در فیلد جستجوی یک موتور جستجو تایپ کنید تا موتور جستجو ده‌ها سایت را در رابطه با آن کلمات به شما معرفی کند.
برای مثال، اگر به دنبال یک جفت کفش جدید هستید. می‌توانید از موتور جستجو برای کسب اطلاعات در مورد انواع مختلف کفش در کنار مشاهده‌ی فروشگاه‌های مختلف کفش به دست آورید، یا حتی یاد بگیرید که چگونه می‌توانید یک جفت کفش مناسب را به‌صورت آنلاین خریداری کنید.
موتورهای جستجو
موتورهای جستجوی مختلف زیادی وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید، اما برخی از آنها محبوب‌تر و کاربردی‌تر هستند مانند گوگل، یاهو و بینگ…
پست الکترونیک
پست الکترونیکی یا ایمیل راهی برای ارسال و دریافت پیام از طریق اینترنت است، تقریباً هر کسی که از اینترنت استفاده می‌کند، یک حساب ایمیل برای خود دارد که معمولاً آدرس ایمیل نامیده می‌شود. این بدان دلیل است که برای انجام هر کاری بصورت آنلاین، از بانکداری آنلاین تا ایجاد یک حساب فیس‌بوک، به یک آدرس ایمیل نیاز دارید.
شبکههای اجتماعی
شبکههای اجتماعی روش دیگری برای ارتباط و اشتراک‌گذاری آنلاین اطلاعات با خانواده و دوستان است، به جای اشتراک‌گذاری فقط با چند نفر از طریق ایمیل، شبکههای اجتماعی امکان برقراری ارتباط و اشتراک‌گذاری را همزمان با بسیاری از افراد آسان می‌کنند. برای مثال اینستاگرام یکی از بزرگترین شبکههای اجتماعی جهان است که بیش از میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان دارد.
گپ و پیام فوری
برنامه‌هایی وجود دارند که امکان ارسال و دریافت پیام را در لحظه فراهم می‌کنند و به شما امکان می‌دهند سریعتر و راحت‌تر از ایمیل مکالمه کنید. این بسترها معمولاً زمانی استفاده می‌شوند که هر دو (یا همه) افراد آنلاین باشند، بنابراین پیام شما بلافاصله خوانده می‌شود.
تماشای فیلم و سریال
سایت‌های زیادی وجود دارند که به شما امکان می‌دهند فیلم‌ها را به صورت آنلاین تماشا کرده و به موسیقی گوش دهید. به عنوان مثال، می‌توانید میلیون‌ها فیلم در یوتیوب تماشا کنید یا به رادیو در پاندورا گوش دهید.
کارهای روزمره
همچنین می‌توانید از اینترنت برای انجام بسیاری از کارهای روزمره خود استفاده کنید. به عنوان مثال، می توانید حساب بانکی خود را مدیریت کرده و صورتحساب خود را پرداخت کنید و به راحتی بدون این که از جایی به جای دیگر بروید، هر چیزی را خریداری کنید.
به یاد داشته باشید، این‌ها فقط برخی از کارهایی هستند که شما می‌توانید از طریق اینترنت به صورت آنلاین انجام دهید. از مثال‌های دیگر در استفاده اینترنت می‌توان به گروه‌ها و انجمن‌های گفتگوی آنلاین، دوستیابی آنلاین، بازی آنلاین، خواندن روزنامه‌ها و مجلات الکترونیکی و بسیاری از کاربردهای فوق‌العاده دیگر اشاره کرد.
حفظ امنیت در فضای اینترنت
اینترنت بستر تبادل اطلاعات است و روزانه مقدار زیادی از اطلاعات، اعم از عمومی و خصوصی از این طریق جابجا می‌شوند. کاربرانی که در حال تبادل اطلاعات هستند همیشه در معرض خطر نقض امنیت اطلاعات و سایر تهدیدهای امنیتی قرار دارند. هکرها می‌توانند به شبکه‌ها و سیستم‌ها وارد شده و اطلاعاتی مانند اطلاعات ورود به سیستم یا سوابق حساب بانکی و کارت اعتباری را به سرقت ببرند.
به همین دلیل شرایط و ضوابطی برای حفظ حریم خصوصی و برقراری امنیت در اینترنت توصیه می‌شود؛ با انجام برخی از اقدامات در این زمینه می‌توان تا حدود زیادی امنیت را در این محیط فراهم نمود. برخی از این اقدامات شامل موارد زیر هستند:
- خصوصی سازی همه حساب‌های رسانه‌های اجتماعی
- نصب آنتی ویروس یا فایروال‌های مطمئن روی سیستم‌عامل
- ایجاد رمزهای عبور دشوار و متنوع که حدس زدن آن غیرممکن باشد
- استفاده از یک شبکه خصوصی مجازی (VPN) یا حالت ناشناس مرورگر
- استفاده از سایت‌های معتبر و گواهی شده با SSL و پروتکل HTTPS امن
- به جای فقط بستن برگه یا پنجره مرورگر، از حساب خود خارج شوید چرا که با بستن مرورگر بدون خروج از حساب، تمام اشخاصی که بعد از شما با مرورگر کار می‌کنند به حساب شخصی شما دسترسی خواهند داشت!
- با ایمیل‌های ناشناس با احتیاط برخورد کنید، هرگز فایل‌هایی که با ایمیل‌های ناشناس یا اسپم برایتان ارسال شده‌اند را باز یا بارگیری نکنید. چرا که ممکن است این فایل‌ها حاوی کدهای مخرب باشند.
- هنگام دسترسی به Wi-Fi متعلق به مکان‌های عمومی مانند رستوران‌ها و هتل‌ها احتیاط کنید. البته در خیلی از هتل‌ها از روش های امن برای اشتراک اینترنت استفاده می‌شود.
علاوه بر این، مبحثی در اینترنت وجود دارد که وب تاریک یا دارک وب نامیده می‌شود. برای مرور این بخش از وب از مرورگرهای Tor و I2P استفاده می‌شود که به کاربران اجازه می‌دهد کاملاً ناشناس بمانند. این ناشناس بودن می‌تواند راهی عالی برای محافظت از امنیت کاربر و گفتار آزاد کاربر یا مخفی نگه داشتن اطلاعات طبقه‌بندی شده توسط دولت باشد.
دسترسی به وب تاریک از طریق مرورگرهای استاندارد غیر قابل ممکن است و تنها از طریق مرورگرهای ذکر شده امکان دسترسی به آن وجود دارد. البته نکته بسیار مهم این است که به دلیل ناشناس بودن در این حالت وب تاریک محیطی را ایجاد می کند که موجب جرم و جنایت سایبری، انتقال کالاهای غیرقانونی و تروریسم می‌شود چرا که به راحتی قابل پیگیری و بررسی نیست.
تاثیر اجتماعی اینترنت
تاثیر اجتماعی اینترنت هم می‌تواند خوب باشد و هم بد& اما چه تاثیرات خوب باشد و چه بد، اینترنت نحوه‌ی تعامل و ارتباط جامعه را تغییر داده است. از طریق اینترنت محدودیت جغرافیای از میان برداشته شده و مردم به دنیایی از اطلاعات و ارتباطات دسترسی دارند و در حال ایجاد روابط اجتماعی بر اساس علایق، نیازها و ارزش‌های فردی هستند.
مزایای اینترنت
در کنار معایبی چون صحت اخبار، شایعات و اطلاعات نامفید؛ اینترنت دارای مزایای بسیاری است که برخی از آنها شامل موارد زیر هستند:
- دسترسی به اطلاعات، دانش و آموزش‌های بی‌پایان
- افزایش توانایی برقراری ارتباط، اتصال و اشتراک‌گذاری اطلاعات
- توانایی کار در خانه، همکاری و دسترسی به نیروی کار جهانی
- فرصتی برای فروش و کسب درآمد آنلاین و تجارت الکترونیک
- دسترسی به منابع نامحدود سرگرمی، مانند فیلم، موسیقی و بازی
- شرکت در کارهای خیریه و دسترسی به سازمان‌های مربوطه
- دسترسی به اینترنت اشیا و اتصال وسایل خانگی به یکدیگر
- امکان ذخیره داده‌ها و به اشتراک‌گذاری آسان فایل‌ها
- انجام کارهای بانکی و اداری، بدون نیاز به مراجعه‌ی حضوری
به‌طور کلی، اینترنت دریچه‌ای است رو به دنیای بیرون، این روزها، بدون وجود اینترنت زندگی بسیاری از افراد مختل می‌شود، شما چه تجربیاتی از کار با اینترنت دارید؟ آیا به صورت جدی از اینترنت استفاده می‌کنید؟ دیدگاه‌ها و نظرات ارزشمند خود را با ما و سایر کاربران همیار آی‌تی به اشتراک بگذارید.