ممکن است واژه گیمیفیکیشن (Gamification) یا بازی‌وارسازی برایتان آشنا نباشد و درباره‌ی آن اطلاعاتی نداشته باشید؛ آیا برای شما پیش آمده که به انجام بازی مشغول شوید به طوری که زمان و مکان را فراموش کنید؟ قطعا شما هم تجربه این کار را داشتید یا افرادی را دیده‌اید که در هنگام بازی غرق انجام آن می‌شوند و تمام تمرکز خود را وقف انجام بازی می‌کنند. به بیان ساده‌تر گیمیفیکیشن به این معنا است که از ویژگی‌ها و تفکرات بازی‌گونه در زمینه‌هایی که ماهیت بازی ندارند، استفاده کنیم. این موضوع می‌تواند در پیشرفت و موفقیت یک کسبوکار تاثیر بسزایی داشته باشد.
همانطور که می‌دانید امروزه بازی‌ها بهترین وسیله برای سرگرم کردن افراد هستند و به‌عنوان بهترین تفریح و سرگرمی از آنها استفاده می‌شود. در حقیقت نحوه سازوکار یک بازی می‌تواند به کسبوکار شما کمک کند تا بتوانید مشتریان خود را با آن مشغول کنید.
گیمیفیکیشن (Gamification) چیست؟
در سال ۲۰۰۲ واژه گیمیفیکیشن (Gamification) توسط فردی به نام نیک پلینگ مطرح شد، اما در آن زمان اهمیتی پیدا نکرد و تا مدت‌ها از آن استفاده نشد. ولی در سال ۲۰۱۵، این موضوع اهمیت ویژه‌ای یافت به طوری که امروزه اکثر افراد در زندگی روزمره خود از آن استفاده می‌کنند. در فارسی گیمیفیکیشن را معادن کلماتی مانند بازی‌وارسازی، بازی‌کاری، بازی‌سازی و بازی‌آفرینی ترجمه کرده‌اند، این مبحث بسیار گسترده و جذاب است ولی هنوز در کشور ما به خوبی شناخته نشده است.
به نقل از ویکی‌پدیا، گیمیفیکیشن یا بازی‌وارسازی استفاده از خصوصیت‌ها و تفکرات بازی گونه است در زمینه‌هایی که ماهیت بازی ندارند. انگار کردن کار به بازی یا بازی انگاری را می‌توان مفهومی قدیمی دانست که چند سالی است دیدگاهی آکادمیک و منسجم گرفته.
گیمیفیکیشن یا بازی‌وارسازی ابزاری برای ترغیب و تشویق مخاطبان به استفاده از محصولات و خدمات است. به عبارت ساده‌تر گیمیفیکیشن از طریق وارد کردن بازی به فعالیت‌ها باعث می‌شود کارهایی را که انجام آن برای ما دشوار است و یا میل زیادی به انجامش نداریم را با رغبت انجام دهیم. همچنین با این روش می‌توانید افراد را کسب به مهارت و استقلال تشویق کنید.
پس تا اینجا متوجه شدیم که استفاده از المان‌های بازی، مانند امتیازدهی، رقابت با دیگران و قوانین بازی معمولا به صورت یک تکنیک بازاریابی آنلاین عمل می‌کنند و دیگران را برای استفاده از خدمات و محصولات برندها تشویق می‌نمایند.
در حال حاضر، بیشتر کسب‌‌وکارها در حوزه‌های مختلف از افزایش تعداد کاربران یا مشتریان گرفته تا ایجاد انگیزه در کارمندان خود، از گیمیفیکیشن استفاده می‌کنند. بسیاری از استارتاپ‌ها و شرکت‌های فعال در حوزه تجارت الکترونیک از گیمیفیکیشن استفاده می‌کنند زیرا این تکنیک می‌تواند آنها را در موضوعاتی مانند آموزش، حل مسائل، بهبود فرآیندها و… کمک نماید.
هدف از گیمیفیکیشن این است که همان درگیری ذهنی که در دنیای بازی‌ها تجربه می‌کنید را در دنیای واقعی نیز تجریه کنید. در واقع می‌توانید با استفاده از این تکنیک در زمینه‌های مختلف، به نتایج خوبی برسید. گیمیفیکیشن کاربرد زیادی دارد و از آن در زمینه‌های مختلفی مانند آموزش، بازاریابی، تبلیغات، فروش، منابع انسانی و… استفاده می‌شود.
مفهوم گیمیفیکیشن با چند مثال کاربردی
در واقع گیمیفیکیشن نوعی تکنیک بازاریابی است که باعث جذب مخاطبان و تغییر رفتار آنها می‌شود. نیازی نیست که این روش حتما در فضای دیجیتال انجام شود. برای درک بهتر به این مثال دقت کنید.
فرض کنید که بعد از خرید از هایپر مارکت، کارتی دریافت می‌کنید و فروشنده به شما می‌گوید که با ۳ بار خرید از این کارت، می‌توانید یک هدیه به سلیقه‌ی خود از فروشگاه ما انتخاب نمایید؛ این یک مثال ساده درباره‌ی گیمیفیکیشن در دنیای غیردیجیتالی است. این کارت، شما را به خرید از این هایپرمارکت ترغیب می‌کند. در صورت رضایتمندی شما بدون شک مشتری ثابت و دائم آن می‌شوید. با داشتن این کارت سعی می‌کنید تا به جای خرید از فروشگاه‌های دیگر، خریدهای خود را از این مکان انجام دهید تا هدیه بگیرید. از این طریق شما به مشتری ثابت و وفادار این هایپر مارکت تبدیل می‌شوید.
لازم است مراحل بازی در گیمیفیکیشن به شکلی طراحی شود که برای مخاطب سخت و دشوار نباشد. زیرا هدف جذب مشتری است؛ اگر طی کردن مراحل بازی در نظر مشتری آسان نباشد، مخاطب نمی‌تواند با آن ارتباط برقرار کرده و احساس خوبی از انجام آن نخواهد داشت؛ پس استراتژی بازاریابی شما با شکست مواجه می‌شود. در نتیجه شما مشتریان دائمی خود را از دست می‌دهید.
در ادامه‌ی این مطلب از همیار آی‌تی به بررسی چند نمونه از گیمیفیکیشن یا بازی‌وارسازی ساده در کسب‌‌وکارهای امروزی و گذشته می‌پردازیم، پس تا انتهای این آموزش با ما همراه باشید.
دریافت غذای رایگان از طریق خرید
به طور حتم با استارباکس آشنا هستید، این برند مشهور که شعبه‌های زیادی در سراسر دنیا دارد، از گیمیفیکیشن ساده‌ای برای جذب مشتریان استفاده کرد. مشتریان با هر بار خرید یک ستاره دریافت می‌کردند و در صورتی که موفق به دریافت سه ستاره می‌شدند، یک غذا یا نوشیدنی رایگان دریافت می‌کردند!
جایزه در بسته‌های چای
در گذشته در برخی از بسته‌های چای، هدایایی مانند قاشق، نعلبکی و غیره قرار داشت. اگر چه این هدایا ارزش مادی نداشتند، ولی باعث جلب نظر مشتری و افزایش خرید می‌شدند. این هدایا نمونه‌های ساده‌ای از گیمیفیکیشن در چند سال گذشته هستند.
جایزه نایک به ورزشکاران
نایک یک کمپانی آمریکایی چند ملیتی است که در زمینه تولید و عرضه کفش، پوشاک، لوازم و ابزار ورزشی فعالیت می‌کند. این شرکت گیمیفیکیشن جالبی طراحی کرده است. در اپلیکیشنی به نام نایک‌پلاس این امکان برای مخاطبان فراهم است که می‌توانند میزان فعالیت روزانه خود را در شبکه‌های اجتماعی با دوستان و دنبال کنندگان خود به اشتراک بگذارند. از این طریق کاربران می‌توانند با فعالیت خود و دریافت امتیاز، از جوایز این کمپانی استفاه کنند.
چرا گیمیفیکیشن در دنیای کسبوکار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؟
داشتن یک کسبوکار می‌تواند علاوه بر سودمند بودن، پرخطر نیز باشد. عواملی هستند که می‌توانند در شکست یک کسبوکار دخیل باشند. مشتری نبض حیاتی یک کسبوکار است و همه طرح‌های یک سازمان از بازاریابی گرفته تا تعیین محصولات و خدمات، بر پایه مشتریان برنامه‌ریزی می‌شود. پس اصلی‌ترین اقدام هر سازمان، جذب و حفظ مشتریان است. زیرا میزان سودآوری هر سازمان به میزان مشتریان و رضایت آنها از عملکرد شما بستگی دارد.
بهتر است برای داشتن یک بیزینس موفق تکنیک‌ها و روش‌هایی مانند گیمیفیکیشن یا بازی‌وارسازی را مدنظر قرار دهید.
برای مثال اگر شطرنج بازی می‌کنید حتما با قوانین این بازی آشنا هستید که اگر یک پیاده (سرباز) به آخر زمین برسد، به هر مهره دلخواه دیگر مانند وزیر، اسب، فیل یا قلعه می‌تواند تبدیل شود؛ حال اگر شما صاحب یک کسبوکار باشید قطعا مشتریان خود را دسته‌بندی کرده‌اید. توجه داشته باشید که از طریق قوانین بازی شطرنج می‌توانید در بیزینس خود موفق باشید و همانند این بازی، مشتری عادی خود را به یک مشتری خاص و ویژه تبدیل کنید.
این کار از طریق استفاده از تکنیک‌ها و ابزارهای بازی و سرگرمی در دنیای غیر از بازی، صورت می‌گیرد. زیرا بازی برای همه افراد جذاب است؛ استفاده از این روش در زمینه‌های مختلف به جذب مخاطب کمک می‌کند و علاوه بر این باعث می‌شود تا بتوانیم رفتار مخاطبان را نیز تغییر دهیم.
رقابت در کسبوکار در دنیای امروزی بسیار پیچیده‌تر و دشوارتر از سال‌های گذشته است. پس بهتر است به ضرورت به‌کارگیری گیمیفیکیشن در کسبوکار خود پی ببرید. این تکنیک به شما کمک می‌کند که با جذب مشتریان بیشتر بتوانید به موفقیت در فعالیت‌های خود دست یابید. دو دلیل زیر بیانگر اهمیت استفاده از تکنیک گیمیفیکیشن است:
آ) مهم‌ترین دلیل برای تصمیم گیری در طراحی گیمیفیکیشن در کسب‌‌وکارها، نتایج اعجاب‌انگیز آن در جذب مشتری و تغییر رفتار آنها است. خوب است نگاهی به نتایج این روش در قبل و بعد از انجام آن داشته باشید، متوجه می‌شوید که این تکنیک اثر فوق العاده‌ای در تغییر رفتار مشتری و تبدیل کردن آن به یک مشتری دائم و وفادار دارد. تقاضا برای استفاده از این تکنیک در کسب‌‌وکارها روز به روز در حال افزایش است.
ب) در دنیای امروزی کسب‌‌وکارها باید بتوانند برای جذب مشتریان، به ویژگی‌ها و نیازهای مخاطبان خود توجه کنند تا از این طریق بتوانند رضایت آنها را نیز به دست آورند. شناسایی نیازها و خواسته‌های مشتریان در تبدیل مشتریان بالقوه به دائمی، اثرگذار هستند.
در گذشته کسب‌‌وکارهای قدیمی مشتریان خاص خود را داشتند؛ ولی در حال حاضر به دلیل رشد و توسعه‌ی تکنولوژی، بیشتر مخاطبان بیزینس‌ها افرادی هستند که زندگیشان از کودکی با بازی و تکنولوژی همراه بوده است. در صورتی که کسبوکار شما بتواند از طریق تکنیک‌هایی مانند گیمیفیکیشن مخاطبان را جذب کند، می‌توانید علاوه بر جذب بالای مشتری در کسبوکار خود به موفقیت دست یابید؛ در غیر این صورت با شکست در کسبوکار خود، بخش اعظمی از مخاطبان هدف‌تان را از دست می‌دهید.
چرا نیاز است از گیمیفیکیشن در کسبوکار خود استفاده کنیم؟
استفاده از گیمیفیکیشن یا بازی‌وارسازی می‌تواند مزایای زیادی برای کسبوکار شما به همراه داشته باشد. این مزایا و ویژگی‌ها شامل موراد زیر می‌شود:
جذب مشتریان
یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از گیمیفیکیشن، جذب بیشتر مشتریان است زیرا گیمیفیکیشن همانند یک بازی برای مخاطبان جذاب و سرگرم کننده است و از این طریق می‌توانید علاوه بر داشتن مشتریان بیشتر، آنها را به مشتری وفادار خود تبدیل کنید.
نحوه‌ی عملکرد پلتفرم‌های گیمیفیکیشن این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهند تا بتوانید اطلاعات بیشتری از مشتریان خود دریافت کنید؛ این اطلاعات به شما کمک می‌کنند تا به درک و شناخت بهتری از مشتریان خود برسید.
به عنوان مثال در وب‌سایت‌های فروشگاه اینترنتی، با بررسی رفتارهای خرید کاربران و آنالیز آنها می‌توانید نسبت به ایجاد روش‌هایی برای خرید بیشتر از وب‌سایت خود اقدام کنید. می‌توانید با مشاهده‌ی سوابق خرید کاربران خود و اطلاع از کالاهای مورد علاقه آنها نسبت به طراحی استراتژی خود با روش هایی مانند قرعه کشی و ارسال هدایای رایگان اقدام کنید.
افزایش وفاداری مشتریان
افزایش وفاداری مشتریان یکی از مؤثرترین راه‌ها برای ایجاد یک جریان همیشگی فروش است؛ کارهایی که افراد را به خرید بیشتر از شما ترغیب می‌کنند مانند ارائه‌ی پاداش، امتیازات، قرعه‌کشی و… سبب می‌شود که مشتریان برای دریافت جوایز و دستاوردهای بیشتر به شما مراجعه کنند. در حقیقت گیمیفیکیشن به شکل‌گیری تجربه‌های رضایت‌بخش برای مشتریان کمک می‌کند و همین موصوع باعث افزایش رضایتمندی آنها و در نتیجه افزایش مشتریان راضی خواهد شد.
امکان تعامل بهتر با مشتریان
گیمیفیکیشن باعث ایجاد انگیزه‌ی بیشتر برای مشتریان می‌شود در نتیجه آنها بیشتر از قبل به وب‌سایت شما مراجعه می‌کنند. در صورتی که در وب سایت خود بخشی به عنوان نظرسنجی داشته باشید می توانید از نظرات آنها در بهبود عملکرد محصولات و خدمات خود استفاده کنید، از طریق نظرات مشتریان می‌توانید نقاط قوت و ضعف کسبوکار خود را شناسایی کرده و در جهت رفع این مشکلات اقدام کنید.
بهبود روش‌های آموزشی
زمانی که قصد دارید محصول جدیدی را رونمایی کنید یا از روش‌ها و راهکارهای نوینی در کسبوکار خود استفاده کنید، ممکن است نیاز به آموزش‌های جدید باشد. اکثر انسان‌ها در برابر تغییرات مقاومت نشان می‌دهند و در این خصوص انعطاف پذیر نیستند. برای رفع این موضوع می‌توانید از روش‌های سرگرم گننده و جذاب برای تعامل بهتر با دیگران استفاده کنید. در خصوص آموزش نیز شاید برای کاربران سخت باشد که دستورالعمل استفاده از یک محصول را بخوانند؛ این کار ممکن است برای آنها سخت و کسل کننده باشد.
در اینجا می‌توانید از گیمیفیکیشن کمک بگیرید. از این طریق می‌توانید با درگیر کردن افراد، فرآیند آموزش را همانند یک بازی سرگرم‌کننده و آسان اجرا کنید. وقتی ذهن افراد درگیر می‌شود، مفاهیم با سرعت سریع‌تری جذب می‌شوند. از این طریق می‌توانید برای آموزش کارکنان و هم آموزش به مشتریان خود استفاده کنید. با کمک به دانش کارکنان و درک بهتر مخاطبان به فروش بیشتری نیز دست می‌یابید.
ارتقای بهره‌وری در محل کار
در نظر داشته باشید که رضایتمندی کارکنان می‌تواند به افزایش رضایتمندی مشتریان منجر شود. شور و اشتیاق، کلید موفقیت در کسبوکار است. هر چقدر که محل کار بهتر باشد کارمندان شما با میل و رغبت بهتری فعالیت می‌کنند. به طور مثال اگر شما در شرکت خود هر ماه به کارمندان نمونه پاداش و امتیازاتی دهید باعث تقویت روحیه همکاری و علاقه افراد به فعالیت‌ها می‌شوید. ریختن بذر رقابت از طریق گیمیفیکیشن، یکی از راهکارهای مفید برای انگیزه بخشیدن به کارکنان در انجام کارها است.
در اصل گیمیفیکیشن یا بازی‌وارسازی می‌تواند با ایجاد فرصت‌های درخشانی برای کسب‌‌وکارهای مختلف، موفقیت را برای شما به ارمغان آورد. از طریق ترغیب مشتریان و کارکنان خود می‌توانید پس از جلب رضایتمندی این افراد، آنها را به مشتری همیشگی و وفادار خود تبدیل نمایید. با استفاده صحیح از گیمیفیکیشن این امکان در دسترس شما قرار می‌گیرد تا با جذب مشتری بیشتر، از رقبای خود پیشی بگیرید و تجربه‌ی بی‌نظیری را برای مشتریان خود فراهم نمایید.