آشنایی با انواع میکروتیک (Mikrotik) از قطعات سخت‌افزاری تا نرم‌افزارها

برای برقراری ارتباط شبکه‌ای، روتر یکی از اساسی‌ترین ابزارها است. در سال‌های اخیر انواع روتر‌های میکروتیک از استقبال و محبوبیت خوبی برخوردار بوده‌اند که همین امر سبب شد کمی بیشتر نسبت به این برند دقت به خرج دهیم. در این مقاله سعی داریم علاوه بر معرفی انواع میکروتیک، اطلاعات مفید جانبی درباره آن نیز به شما ارائه دهیم. پس تا انتهای مقاله را به دقت مطالعه نمایید.

میکروتیک چیست؟

میکروتیک نام یک برند از روترها است که شرکت آن توسط دو دانشجوی MIT آمریکا در سال ۱۹۹۵ تاسیس شد. البته شاید قدیمی‌ترها این برند را با سیستم عامل میکروتیک به یاد بیاورند! بله، یکی از محصولات این شرکت در لتویا، اروپای شرقی، سیستم عامل میکروتیک است.

جالب است بدانید که این سیستم عامل، همزمان با اعلام استانداردهای مربوط به تکنولوژی وایرلس، امکانات ویژه‌ای برای این نوآوری در خود گنجاند. همین سرعت در هماهنگ شدن با روند تکنولوژی، دلیلی بود تا مشتریان انواع میکروتیک، ابرکمپانی‌هایی چون Nasa, HP, Motorola, و… باشند.

اما خب، موضوع بحث ما، روترها و ابزارهای مربوط به شبکه‌ی میکروتیک هستند. برای تعریف واضح‌تر این سری ابزارهای میکروتیک می‌توان گفت که یک آچار فرانسه و ابزار حرفه‌ای برای کنترل و مدیریت شبکه است. با استفاده از رابط کاربری آن به سادگی می‌توان در کمترین زمان ممکن یک شبکه کامل و کاربردی طراحی کرد.

البته باید ابتدا اطلاعات کافی در حوزه شبکه‌های کامپیوتری داشته باشید. برای کسب این اطلاعات، می‌توانید به راحتی به پلتفرم‌های آموزش آنلاین معتبر، مثل وب‌سایت فرادرس مراجعه کرده و دوره مورد نیاز خود را با توجه به سطح دانش فعلی‌تان انتخاب نمایید.

رقابت با سیسکو، هدف تولید انواع میکروتیک‌هاست!

سیستم عامل معروف IOS سیسکو قابلیت نصب بر روی کامپیوترها را دارد و امکانات بی‌نظیری مثل روتینگ، فایروال، VPN، مانیتورینگ، Qos ،Hotspot ،Load Balancing و ارائه سرویس‌های کار آمد دیگری را داراست‌.

شاید بتوان سیسکو را یکی از مهم‌ترین رقبای انواع میکروتیک دانست. سیستم عامل معروف IOS سیسکو که بر روی PCها به راحتی نصب شده و از امکانات بی‌نظیر شبکه‌ای پشتیبانی می‌کند (مثل وی‌پی‌ان، فایروال‌ها، روتینگ و…) باعث شد میکروتیک به فکر این باشد تا روی دست سیسکو بلند شود.

سوال اینجا بود که چگونه؟ و پاسخ به سادگی کاهش هزینه‌ها ختم می‌شد. یعنی میکروتیک با ارائه همان خدمات، اما با هزینه کمتر، رفته رفته جایگاه خود را پیدا کرد.

البته رقابت با یک شرکت مشابه تنها هدف این کمپانی نبوده و نیست. اگر نگاهی به انواع محصولات میکروتیک بیاندازید، قطعا متوجه خواهید شد که این شرکت در راستای نوآوری خدمات و بهبود محصولات موجود در بازار نیز قدم‌های مهمی برداشته است.

نگاهی به خدمات و محصولات، آشنایی با انواع میکروتیک!

شرکت میکروتیک در سه بخش زیر به مشتریان خود خدمت‌رسانی می‌کند:

1. سخت‌افزاری
2. نرم‌افزاری
3. آموزشی

چیزی که ما امروز در این مقاله بیشتر تاکید داریم دسته سخت‌افزارهای میکروتیک، روترهاست. اما با این حال، نگاهی مختصر به سایر محصولات نیز خالی از لطف نیست.

آشنایی با محصولات سخت‌افزاری شرکت میکروتیک

شرکت میکروتیک، در سال ۲۰۰۲ به این نتیجه رسید که شاید به همه نوع سخت‌افزارها به خصوص کامپیوترهای شخصی (PC) نمی‌توان اعتماد کامل داشت! برای همین تصمیم گرفت سخت‌افزارهای اختصاصی خود را تولید کند.

حال ممکن است بپرسید چرا میکروتیک به کامپیوتر‌های شخصی اعتماد نداشت؟

• کامپیوترهای شخصی دارای تنوع زیادی بودند.
• برای محیط‌های حرفه‌ای شبکه طراحی نشده بودند.
• مشتریان نمی‌توانستند یک کامپیوتر بزرگ در شبکه استفاده کنند.

روتر برد (Router Board) نام محصولی بود که علاوه بر حل مشکل غیرقابل اعتماد بودن، مزایای ویژه‌ای به همراه داشت.

این تجهیزات سخت‌افزاری معمولا یک ورژن از کامپیوترهای شخصی معمولی در ابعاد کوچک بودند که برای شبکه‌ها طراحی شده بود. شرکت میکروتیک طی سال‌ها فعالیت، توسعه زیادی در سیستم عامل خود ایجاد کرد، که موجب پیشرفت‌های چشم‌گیری در سخت‌افزار‌‌های این شرکت شد.

نهایتا تمام این مسائل دست به دست هم داد تا شرکت‌هایی سرویس‌های اینترنتی بزرگ را در جهان ارائه می‌دهند، از انواع میکروتیک به جای محصولات شرکت سیسکو استفاده کنند این یعنی محقق شدن هدف اصلی شرکت میکروتیک!

1. روترهای اترنت (Router)

روترها جزو هوشمندترین و پیچیده‌ترین دستگاه‌های شبکه هستند. روترها را می‌توان در انواع مختلف و با اندازه‌های متفاوت در بازار پیدا کرد؛ بنابراین امکان تصمیم‌‌گیری، برنامه‌ریزی، نصب نرم‌افزار یا سیستم‌عامل و تشخیص کوتاه‌ترین مسیرها در شبکه را دارند و به همین دلیل گران قیمت‌تر نیز هستند؛ اگر علاقه‌مندید بیشتر در این زمینه اطلاعات کسب کنید، احتمالا دوره‌ی آموزشی امنیت شبکه می‌تواند برای شما مفید و کاربردی باشد.

هرچند این گران قیمت بودن روترها نسبت به سوییچ‌ها و هاب‌ها جزو معایب آن‌ها بود، اما سرعت بخشیدن به شبکه‌ها و پایین آوردن تاخیر در شبکه جزو مزیت‌های آن‌ها است که دلیل خوبی برای محبوبیت آن می‌باشد؛ بنابراین روتر یعنی دستگاه‌هایی که برای اتصال بین شبکه‌های محلی مورد استفاده قرار می‌گیرند و مسیریابی بین شبکه‌ها از وظایف آن است.

معرفی چند روتر از انواع میکروتیک:

• روتر مدل HEX Lite
• روتر مدل RB750P-PBr2
• روتر مدل CCR1016-12S-1S+
• روتر مدل RB2011iLS-IN

2. سوئیچ­‌های شبکه (Switch)

دستگاه‌ها در یک شبکه محلی (LAN) با استفاده از وسیله‌ای به نام سوئیچ به هم مرتبط می‌شوند. به این صورت که دیتاهای بسته‌بندی شده را از ورودی دریافت کرده و آن‌ها را به مقصد منتقل می‌کند. با این اتصال کامپیوترهای موجود در شبکه می‌توانند ارتباط و تبادل دیتا را با یکدیگر داشته باشند.

البته سوییچ‌ها صرفاً کامپیوترها را به یکدیگر متصل نمی‌کنند بلکه تمامی دستگاه‌هایی که از پروتکل‌های شبکه پشتیبانی می‌کنند، می‌توانند برای کاربردهای خاص به سوییچ‌ها متصل شوند.

معرفی چند سوئیچ از انواع میکروتیک:

• سوئیچ مدل CRS212-1G-10S-1S+IN
• سوئیچ مدل B260GS
• سوئیچ مدل CRS125-24G-1S-2HnD-IN
• سوئیچ مدل CRS226-24G-2S+IN

3. رادیو­های وایرلس سیستم‌ها یا آنتن‌های وایرلس

از رادیوهای وایرلس برای تامین اینترنت یا ارسال و دریافت دیتا بر بستر امواج استفاده می‌شود. رادیو وایرلس ها با توجه به استفاده از آنتن داخلی یا خارجی دارای قدرت متفاوتی می باشند، اگر دوست دارید بیشتر در این زمینه اطلاعات کسب کنید، شرکت در دوره‌های آموزشی فرادرس، می‌تواند یک انتخاب ایده‌آل برای شما باشد.

مزایای و قابلیت‌های استفاده از رادیو وایرلس:

• سرعت بالا
• کیفیت عالی
• نصب و راه اندازی آسان
• مقرون به صرفه
• کدگذاری WEP، WAP و AES
• سیستم ارسال و دریافت دیتا بر پایه بی سیم (WDS)
• انتخاب فرکانس مختلف (DFS)
• مجازی سازی اکسس پوینت
• پروتکل های اختصاصی Nstreme ،NV2
• و…

معرفی چند نمونه رادیو وایرلس از انواع میکروتیک:

• رادیو مدل SXT 5
• رادیو مدل NetMetal 5
• رادیو مدل QRT 5 ac
• رادیو مدل DynaDish 5

4. روتر برد‌ها

روتربردها بر اساس دسته‌بندی که دارند نام گذاری شده‌اند. روتر بردها اصلی‌ترین ابزار برای برقراری اتصال‌های شبکه‌ای است و در صورتی‌ که مایل باشید خودتان روی روتر تنظیمات شخصی‌سازی شده پیاده‌سازی کنید؛ البته در وب‌سایت فرادرس نیز آموزش‌های زیادی در خصوص آشنایی با شبکه‌های کامپیوتری وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

1. 3DIGIT
2. 4DIGIT
3. Naming
4. Cloud Core Router

5. اکسس پوینت‌های خانگی و اداری

اکسس پوینت (یا Wireless Access Point) که به فارسی به معنی نقطه دسترسی است، در واقع نام یکی از تجهیزاتی است که در شبکه‌های بیسیم یا وایرلس مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به این تجهیزات که به صورت اختصاری به آنها AP یا WAP هم می‌گویند. عملکرد WAP در شبکه‌های بیسیم همچون عملکرد سوئیچ شبکه‌های کابلی است. بدین معنی که این امکان را فراهم می کنند که از طریق آن‌ها بتوان چندین سیستم کامپیوتری را از طریق شبکه‌های بیسیم به یکدیگر متصل کرد.

6. ماژول های اینترفیس و لوازم جانبی شبکه

اینترفیس‌ها (Interfaces) محصولاتی دیگر از شرکت میکروتیک هستند که به نوعی Daughterboard بوده و برای افزایش پورت PCI یا PCIe برروی روتربوردهای میکروتیک قرار داده می‌شود. این محصولات دارای ماژول‌های فیبر نوری (در دو مد single mode و Multi Mode)، کارت‌های وایرلس، کارت مبدل miniPCie به PCIe و miniPCI به PCI است.

نکات نام‌گذاری انواع میکروتیک

قطعا نامگذاری‌های انواع میکروتیک روتر‌ها بر اساس قانون مشخصی بوده است که خود دست‌اندرکاران تولید به آن مسلط هستند. اما خب، من و شما به عنوان مشتری این محصولات، باید اطلاعات درستی از نوع نامگذاری آن داشته باشیم تا بتوانیم در انتخاب محصول درست، قدم برداریم. از سویی نوع پین‌ها، کدهای نامگذاری و… می‌تواند اطلاعات مفیدی چون قابلیت‌ها و امکانات محصول ارائه دهد که بسیار نکته مهمی در خرید انواع میکروتیک است.

پس بیایید ببینم حروف اختصاری روی انواع میکروتیک به چه معناست:

• U: دستگاه داری پورت USB است
• L: دستگاه های که از قدرت انها کاسته شده و قیمت مناسبی دارند
• G: دستگاه ها داری اینترفیس گیگابیت می باشند
• A: حافظه رم دستگاه ارتقا یافته
• H: قدرت پردازش دستگاه افزایش یافته است ( معمولا AH باهم هستند)
• P,i: معمولا زرد رنگ است که به شما قابلیت POE می دهد
• S: به شما امکان نصب ماژول SFP را می دهد تا سرعت 1 گیگابیت
• S+: به شما امکان نصب ماژول +SFP را می دهد تا سرعت 10 گیگابیت

نرم‌افزار شرکت میکروتیک

نرم‌افزار اختصاصی RouterOS جزء مهم ترین محصولات نرم‌افزاری میکروتیک محسوب می‌شود. RouterOS سیستم عامل مخصوص سخت‌افزارهای Routerboard میکروتیک است. با نصب این سیستم عامل بر روی PC می‌توان از امکانات آن مانند فایروال، مدیریت پهنای باند، اکسس پوینت وایرلس و سرورهای وی‌پی‌ان و… استفاده نمود.

RouterOS قابل نصب بر روی تمام سیستم‌های ۳۲ بیت به بالا قابلیت نصب داشته و همچنین امکان دسترسی از طریق FTP ،telnet و SSH را برای مشتریان فراهم می‌سازد.

قابلیت‌های روی این نرم‌افزار کم نیستند اما با این وجود، برای اضافه کردن قابلیت‌های عملکردی این سیستم عامل، ابتدا باید لایسنس (License) آن را تهیه نمایید.

لایسنس چیست؟

لایسنس (License) به مجوزهایی که بر اساس ویژگی‌های سخت‌افزاری روتربردها و اینکه قابلیت پشتیبانی از چند کلاینت را دارند، تعریف می‌شوند، گفته می‌شود.

اما خب گاهی تهیه لایسنس شاید انتخاب به‌صرفه‌ای نباشد. در نتیجه میکروتیک برای حذف این مشکل، هرگاه که دستگاهی را از این کمپانی تهیه کنید؛ یک لایسنس (بین سطوح سه تا شش) به شما ارائه می‌دهد.

هر یک از این لایسنس‌ها این امکان را به شما می‌دهد تا مدیریت بیشتری بر روی شبکه داشته باشید. بالاترین سطح مجوز که سطح شش است به شما امکان مدیریت تمامی امکانات و کاربران نامحدود را می‌دهد.

سیستم عامل RouterOS

همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم برند میکروتیک با هدف رقابت با سیستم عامل معروف IOS سیسکو، سیستم عامل مخصوص به خود را تولید کرد. این سیستم عامل برروی PC ها نصب می‌شود. برای درک بهتر این موضوع بهتر است با مدیریت کاربران شبکه آشنا شوید. یکی از عوامل پیشرفت RouterOS پایداری آن در ارائه سرویس‌ها در شبکه‎‌های کوچک، متوسط و بزرگ است که تمام کاربران خود را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

از جمله مواردی که سبب برتری این سیستم عامل نسبت به رقبای دیگر خود شده، این است که امکان پیکربندی آن توسط یک نرم افزار به نام winbox در سیستم عامل ویندوز وجود دارد، که با محیط کاربری گرافیکی احساس راحتی بالایی به کاربران خود جهت تنظیمات این دستگاه خواهد داد.

نرم افزار QuickSet

از دیگر نرم افزارهای خوب و پیشرفته شرکت میکروتیک است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا تنظیمات روتر خود را تنها با چند کلیک ساده انجام دهند.

آموزش تحت کمپانی میکروتیک

این برند با تاسیس مراکز آموزشی (دانشگاه، مدارس فنی و…) شروع به آموزش افراد در حوزه آموزش به مخاطبان و مشتریان خود خدمت رسانی می‌کند. برند میکروتیک از سیستم عامل RouterOS به عنوان ابزاری آموزشی استفاده می‌کند.

مراکز آموزشی میکروتک دوره های آموزشی و عملی را برگزار می‌کنند که مطابق سر فصل‌های مورد نظر میکروتیک است. این مؤسسات آزمون‌هایی برای اعطای مدارک و گواهینامه‌‌های میکروتیک برگزار می‌کنند.

البته برای یادگیری کار با ابزارآلات میکروتیک، لازم نیست صرفا در این دوره‌ها شرکت کنید! مثلا می‌توانید به راحتی با سرچ عبارت آموزش روتینگ میکروتیک، آموزش‌های فارسی و دقیق را در وب‌سایتی مثل فرادرس یاد بگیرید، فرادرس یکی از منابع آموزشی خوب برای یادگیری دوره‌های مربوط به شبکه‌های کامپیوتری است.

اما خب، بد نیست با دروه‌هایی که میکروتیک اقدام به ارائه آن کرده است، آشنایی نسبی، در حد عنوان آن، داشته باشید.

دوره‌های میکروتیک:

جهت آشنایی با امکانات سیستم عامل میکروتیک می‌توان سرفصل های آموزشی که توسط کمپانی میکروتیک ارائه شده است را در هفت گروه متنوع و سه سطح مورد بررسی قرار داد:

1. MTCNA – MikroTik Certified Network Associate
2. MTCRE – MikroTik Certified Routing Engineer
3. MTCWE – MikroTik Certified Wireless Engineer
4. MTCTCE – MikroTik Certified Traffic Control Engineer
5. MTCUME – MikroTik Certified User Management Engineer
6. MTCINE – MikroTik Certified Inter-networking Engineer
7. MTCIPv6E – MikroTik Certified IPv6 Engineer

و هریک از مدارک به یکی از سطوح زیر تقسیم می‌شود:

1. Basic Level
   MTCNA
2. Engineer Level 1
   MTCRE
   MTCWE
   MTCTCE
3. Engineer Level 2
   MTCUME
   MTCINE
   MTCIPv6E

میکروتیک در چه مواردی قابل استفاده است؟

در این مرحله که آشنایی نسبتا خوبی با انواع میکروتیک کسب کردید، اگر برایتان سوال شده که در چه مواردی می‌توان از ابزارهای میکروتیک کمک گرفت (البته اگر در حوزه شبکه فعالیت می‌کنید احتمالا تا اینجا می‌دانید که کاربرد میکروتیک چیست؟) به لیست زیر نگاهی بیاندازید. شاید دفعه بعد که نیاز به انجام یکی از کارهای زیر در زیرساخت‌های شبکه‌ای خود داشتید، تنها با یک ابزار از میکروتیک بتوانید مشکل خود را به سادگی حل کنید.

• مسیریابی (Routing)
• دیوارآتش (Firewall)
• بی سیم (Wireless)
• پراکسی سرور (Proxy Server)
• مدیریت کاربر (user managment)
• کیفیت سرویس (Quality of Service)
• تعادل رسانی بارگزاری (Load Balancing)
• پشتیبانی از آی‌پی نسخه ۶ (IPv6 support)
• پروتکل پیکربندی پویای میزبان (DHCP Server)
• ترجمه نشانی شبکه (NAT (Network Address Translate
• شبکه خصوصی مجازی (VPN (Virtual Private Network
• میزبانی اتصالات (PPPOE – PPTP – L2TP – SSTP – OpenVPN – ISDN)

با این که ابزارهای شبکه بسیار گسترده‌تر از این حرف‌ها است و نمی‌توان صرفا در یک مقاله آن را جمع کرد، سعی کردیم کلیدی‌ترین اطلاعاتی که برای شناخت انواع میکروتیک نیاز دارید را جمع‌آوری کنیم؛ امیدواریم خواندن این مطلب برایتان مفید بوده باشد؛ اگر درباره میکروتیک، ابزارهای میکروتیک و یا موضوعات مربوط به آن علاقه‌مندید، احتمالا آموزش روتربردهای میکروتیک در وب‌سایت فرادرس نیز برای شما مفید باشد، فرادرس یک مرجع آموزش آنلاین است که می‌توانید دوره‌های مربوط به امنیت و شبکه‌های کامپیوتری را در آن ببینید.

راستی شما چه تجربه‌ای درباره‌ی کار با محصولات میکروتیک دارید؟ آیا تا به حال از انواع میکروتیک‌ها استفاده کرده‌اید؟ دیدگاه‌ها و تجربیات ارزشمند خود را با ما در میان بگذارید.