پیکاپ ویزا به معنای دریافت گذرنامه صادرشده متقاضی از سفارت یا مرکز صدور ویزا در کشور ثالث و تحویل آن در ایران است. این فرآیند معمولاً توسط شرکتهای گردشگری انجام میشود؛ چرا که متقاضیان برای دریافت ویزای خود به صورت شخصی نیازمند صرف هزینه و زمان بسیار بیشتری هستند؛ بنابراین به دلیل ساده کردن فرآیند دریافت ویزا و همچنین تعداد پایین شرکتهای دارای مجوز در ارائه پیکاپ، این محصول همواره از محبوبترین خدمات برای متقاضیان ویزا بوده است.
شرکت نیلگام، یکی از قدیمیترین شرکتهای فعال در زمینه ویزا و مهاجرت، با تکیه بر پروندههای بیش از ۵۰ درصد آژانسهای معتبر کشور، گزارشی دادهمحور منتشر کرده که تصویر دقیقی از آخرین شرایط متقاضیان ویزا به ۳ کشور آمریکا، کانادا و انگلیس را ارائه میکند. به گفته روابط عمومی این شرکت، پروندههای نزدیک به ۱۵۰۰ آژانس گردشگری از سراسر کشور که برای مشتریان خود از نیلگام خدمات پیکاپ دریافت میکنند در این گزارش لحاظ شده است.
بهمن ۱۴۰۲ پرتقاضاترین ماه و تیر ۱۴۰۴ کمترین میزان فروش پیکاپ در ۳ سال گذشته:
بررسی دادههای ۳ سال اخیر نشان میدهد که روند استفاده از پیکاپ ویزا تحتتأثیر عوامل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بوده است. در بهمن ۱۴۰۲ همزمان با تحولات دیپلماتیک و تلاش دولتمردان برای احیای برجام، اخبار مثبتی در خصوص گشایشهای احتمالی در روابط خارجی منتشر شد و امیدها نسبت به بهبود روابط ایران با برخی کشورها افزایش یافت؛ روندی که منجر به جهش تقاضا برای پیکاپ و ثبت رکورد بیشترین ویزا شده است.
در نقطه مقابل، آغاز دور تازهای از تنشها در تیر ۱۴۰۴ و محدودیتهای ناشی از جنگ در منطقه، سفرهای خارجی را برای مدت قابلتوجهی مختل کرد. در این شرایط امکان پیگیری پروندههای ویزا از منظر امنیتی و لجستیکی وجود نداشت و مراکز صدور ویزا با کاهش حجم کاری مواجه شده بودند. مجموع این عوامل سبب شد که یکی از کمرمقترین دورههای فروش پیکاپ در سالهای اخیر در این بازه زمانی رقم بخورد.
نیما یاوری، مدیر بخش فروش ویزای نیلگام در این باره گفت: «ما در نیلگام، فرآیند پیکاپ ۳ کشور آمریکا، انگلیس و کانادا را از طریق سفارتخانههای مستقر در امارات، ارمنستان و ترکیه پیگیری میکنیم. برای مثال، در ماههای گذشته به طور میانگین هر هفته یک پرواز به مقصد امارات، یک پرواز به ارمنستان و ۲ پرواز به مقصد ترکیه انجام شده است. در دوران جنگ و پرواز ممنوع، شرایط تغییرات محسوسی داشت تا جایی که برای انجام تعهد خود، تصمیم به سفر زمینی به این کشورها گرفته بودیم. آنچه به روشنی در رکوردهای ۳ سال گذشته مشخص است، حساسیت بسیار بالای پروسه ویزا و پیکاپ، نسبت به تحولات بیرونی است.»
بیشترین تقاضا برای کانادا و ثبت رفتار نزولی برای ویزای آمریکا:
اگر دادهها را در سطح فصلی و به تفکیک کشورهای مقصد بررسی کنیم، تصویر روشنتری از الگوهای تقاضا نمایان میشود. در ابتدا و با توجه به روند کلی، شاهد این هستیم که در فصل بهار پیکاپ ویزا رشد داشته و میتوان این مورد را به درخواست دانشجویان در این برهه برای تکمیل پروندههای خود مرتبط دانست. دانشجویانی که اقدام خود را تکمیل میکنند تا برای ترم پاییز آماده باشند. در ۳ سال گذشته، پیکاپ کانادا با وجود تداوم افت، بیشترین تقاضا را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که با بازگشت ترامپ در زمستان ۱۴۰۳ و از سرگیری سیاستهای سختگیرانه مهاجرتی، تقاضا و صدور ویزای آمریکا بار دیگر سقوط چشمگیری را تجربه کرد؛ تا جایی که تقاضا برای ویزای انگلیس با وجود نوسانات بیشتر، در رتبه بالاتری قرار گرفته است.
البته به گفته یاوری سابقه نیلگام در این آمار بیتاثیر نبوده است: «محصول پیکاپ ویزا در نیلگام قدمتی ۱۷ ساله دارد؛ چرا که اولین شرکت ارائهدهنده این خدمت در ایران بوده است. از طرفی ما مدعی رتبه ۱ فروش ویزای کانادا در کشور هستیم و نتایج تحقیقات بازار هم این محصول را به عنوان شناختهشدهترین خدمت نیلگام در میان گروه هدف ما نشان میدهد؛ بنابراین نباید اختلاف فاحش تعداد پروندههای کانادا را رفتار قطعی عموم مردم بدانیم، اما بیشک تقاضا برای ویزای این کشور مدت زیادی است در صدر کشورها قرار دارد.»
وی افزود: «پیکاپ انگلیس همیشه نوسانات بیشتری را تجربه کرده؛ بهویژه در دورههایی که محدودیتهای ویزای تحصیلی اعمال میشود یا تغییر در سیاستهای خارجی این کشور مطرح بوده است. از طرفی شدت تقاضای پیکاپ آمریکا بیش از هر چیز تحتتأثیر روابط سیاسی و صدور محدود یا گستردهتر ویزاهای دانشجویی و کاری بوده است.»
همکاری نیلگام با نزدیک به ۱۵۰۰ آژانس گردشگری از ۳۰ استان کشور:
در بررسی آمار آژانسهایی که نیلگام با آنها در محصول پیکاپ ویزا همکاری دارد، تعدد متقاضیان تهرانی نقش عمدهای در تعیین رفتار کلی جامعه آماری این گزارش داشته است. همکاری با بیش از ۸۰۰ آژانس در این استان نشان میدهد که بخش بزرگی از مشتریان از طریق دفاتر و موسسات مهاجرتی محلی به نیلگام متصل میشوند. در مقابل، آژانسهای همکار در استانهایی همچون خراسان جنوبی و چهارمحال و بختیاری تنها با یک عدد خلاصه میشود که بیانگر تفاوت چشمگیر توزیع تقاضا در سطح کشور است. این ناهمگونی جغرافیایی نشان میدهد که تمرکز اصلی اقدام برای سفرهای خارجی همچنان در کلانشهرها است.
نیلگام با آمار ۲۰ تا ۴۰ هزار خدمت پیکاپ ویزا در سال، این خدمت را یکی از پرطرفدارترین و پرفروشترین خدمات نیلگام دانسته که به کمک شبکه گسترده همکاری با آژانسهای مختلف در سراسر ایران میسر میشود.