ژئوگلیف (Geoglyph) یا تپه‌نگاره‌های اسرارآمیز صحرای نازکا در کشور پرو سال‌هاست باستان‌شناسان را متحیر کرده است. از زمان کشف این تپه‌نگاره‌ها در دهه 1940، حدود 430 مورد در فلات خشک معروف به نازکا پامپا کشف شده بود. اکنون با استفاده از پهپادها و هوش مصنوعی، باستان‌شناسان فقط در 6 ماه 303 ژئوگلیف دیگر را کشف کرده‌اند.
براساس گزارش CNN، گلیف‌های عظیم نازکا که در 50 کیلومتری ساحل جنوبی پرو واقع شده‌اند و فقط با مشاهدات هوایی دیده می‌شوند، اوایل قرن بیستم کشف شدند. این ژئوگلیف‌ها از گذر اعصار جان سالم به در برده‌اند؛ چون این منطقه بیابانی خشک، جمعیت کمی دارد، تحت‌تأثیر سیل قرار نمی‌گیرد و برای کشت محصولات نیز مناسب نیست.
یکی از ژئوگلیف‌های کشف‌شده جدید: نهنگ قاتل (اورکا) چاقو به دست.
در سال‌های اخیر، به وسیله تصویربرداری از راه دور با وضوح بالا کشفیات جدید افزایش یافته است، از سال 2000 تا 2020 سالانه میانگین 19 ژئوگلیف یافت شده است. بااین‌حال براساس پژوهش جدید، استفاده از هوش مصنوعی برای محدودکردن گزینه‌ها، سرعت اکتشاف را افزایش داده و نوید انقلابی در علم باستان‌شناسی را می‌دهد.
کشف صدها نماد اسرارآمیز صحرای نازکا در پرو با هوش مصنوعی
گروهی از محققان به سرپرستی «ماساتو ساکای» (Masato Sakai)، استاد باستان‌شناسی دانشگاه یاماگاتا ژاپن، با آموزش مدل هوش مصنوعی با تصاویر 430 گلیف نازکا که تا سال 2020 کشف شده بودند، نمادهای جدیدی به دست آوردند.
کشف گلیف‌ها به‌دلایل مختلفی دشوار بوده است؛ ازجمله اینکه آن‌ها در فاصله 500 سال قبل از میلاد تا 500 سال پس از میلاد در این فلات حکاکی شده‌اند. طی این سده‌ها، هوازدگی تشخیص آن‌ها را سخت کرده است. از سویی، به گفته ساکای، صحرای نازکا پامپا بسیار وسیع است، با 400 کیلومترمربع، انجام تحقیقات با استفاده از روش‌های باستان‌شناسی مرسوم بسیار زمان‌بر خواهد بود.
بنابراین ساکای و همکارانش با مرکز تحقیقاتی IBM همکاری کردند تا الگوریتمی برای شناسایی گلیف‌های گم‌شده میان آوارها طراحی کنند. اکنون از 303 گلیف کشف‌شده جدید، هوش مصنوعی 178 مورد (بیش از نیمی از آن‌ها) را شناسایی کرده است. در ضمن، این گلیف‌های جدید متعلق به دسته‌ای هستند که به آن‌ها «ژئوگلیف‌های برجسته» گفته می‌شود که نسبت به «ژئوگلیف‌های خطی» سخت‌تر شناسایی می‌شوند.
رمزگشایی از طرح‌های این ژئوگلیف‌ها هنوز میسر نشده، بااین‌حال محققان می‌گویند هدف ایجاد این طرح‌ها مراسم مذهبی «مقدس» بوده است.
یافته‌های پژوهش حاضر در ژورنال PNAS منتشر شده است.